Një ‘formë jete’ e re obelisku fshihet brenda njerëzve
Hulumtuesit e Universitetit Stanford kanë zbuluar ‘forma jete’ të ngjashme me virusin që ekzistojnë brenda gojës dhe zorrëve të njeriut.
Më i vogël se një virus dhe nuk konsiderohet jetë standarde, materiali gjenetik ende mund të transferojë informacion që mund të lexohet nga një qelizë.
Copa të vogla ARN-je, më të vogla se një virus, kolonizojnë bakteret brenda gojës dhe zorrëve tona dhe kanë fuqinë për të transferuar informacion që mund të lexohet nga një qelizë.
I quajtur ‘jashtëzakonisht i çuditshëm’ nga ekipi i shkencëtarëve të Stanfordit që shkruajnë për zbulimin në revistën Nature, zbulimi tani ka një emër: obelisk. Dhe ne… nuk e dimë me të vërtetë qëllimin e tyre përfundimtar.
“Është çmenduri”, tha Mark Peifer, një biolog qelizor dhe zhvillimor në Universitetin e Karolinës së Veriut në Chapel Hill, sipas Science. “Sa më shumë që shikojmë, aq më shumë gjëra të çmendura shohim.”
Të quajtura obeliskë për shkak të strukturave të tyre në formë shufre, ato janë edhe më të vogla se viruset, por ato prapëseprapë mund të transmetojnë udhëzime në qeliza. Megjithatë, ne thjesht nuk e dimë se çfarë thonë ato.
Entitetet mikroskopike, sipas një shpjegimi të shkruar në revistën Conversation nga profesori i evolucionit mikrobik të Universitetit të Bath, Ed Feil, janë “copa rrethore të materialit gjenetik që përmbajnë një ose dy gjene dhe vetorganizohen në një formë si shufër”.
Ato janë, potencialisht, “forma jete” të vogla. Punimi paraprak nga Stanford i quan ato “të ngjashme me viroidet” – një viroid është një hap më poshtë se një virus. Ndërsa një virus ka nevojë për një strehues për ta lejuar atë të replikohet, kjo nuk i ka ngadalësuar ato. Ne kemi humbur numërimin se sa viruse ka për të ofruar kjo botë sepse ato janë kaq të shumta.
Por një viroid është edhe më i thjeshtë – një copëz e ARN-së gjenetike që nuk mund të bëjë proteina, por mund të rigrupohet dhe është e njohur se prek bimët me lule.
“Entiteti biologjik i zbuluar rishtazi bie diku midis viruseve dhe viroideve”, shkroi Feil. Ai shtoi se, ashtu si viroidet, obeliskët kanë një gjenom ARN rrethor me një fije dhe asnjë shtresë proteine. Por, ashtu si viruset, gjenomet e tyre përmbajnë gjene që parashikohet të kodojnë proteinat.
Dhe nuk është sikur studiuesit e Stanfordit gjetën vetëm një nga këto gjëra – ata gjetën gati 30 mijë lloje të dallueshme obelisku. Ato ndodheshin në çdo cep demografik të botës dhe zakonisht gjendeshin në gojë por edhe në zorrë.
Tani detyra bëhet të përcaktohet nëse këta obeliskë janë miq apo armiq. Shkencëtarët duan të mësojnë rreth qelizave pritëse që ato duhet të replikohen, si luajnë rol bakteret dhe kërpudhat në funksionin e tyre dhe cili është në të vërtetë qëllimi i tyre i vërtetë.
