Akullnajat në Zvicër kanë humbur një të katërtën e vëllimit të tyre
Akullnajat zvicerane, të cilat janë prekur rëndë nga ngrohja globale, kanë humbur një të katërtën e vëllimit të tyre vetëm në dhjetë vjet, sipas një studimi të publikuar sot që ngre shqetësime për shkrirjen e tyre të përshpejtuar.
Në vitin 2025, rrjeti zviceran i monitorimit të akullnajave Glamos vëzhgoi për një vit tjetër një “shkrirje të konsiderueshme” të akullit në akullnaja, afër rekordit të vitit 2022.
Dimri me reshjet e ulëta të borës dhe valët e nxehtësisë të qershorit dhe gushtit çoi në humbjen e 3% të vëllimit të akullnajave, sipas matjeve të marra nga rreth njëzet akullnaja, përmes të cilave u vlerësuan pasojat për të gjitha 1.400 formacionet akullnajore në Zvicër.
“Për rreth 20 vjet, të gjitha akullnajat zvicerane kanë humbur akull dhe shkalla po përshpejtohet”, tha Matthias Hus, drejtor i Glamos.
Akullnajat zvicerane, të cilat luajnë një rol të rëndësishëm në furnizimin me energji hidroelektrike dhe ujë të pijshëm, humbën një të katërtën (24%) të vëllimit të tyre në dekadën 2015-2025, krahasuar me 17% në vitet 2010-2020, 14% në vitet 2000-2010 dhe 10% në vitet 1990-2000, thuhet në raport.
Zvicra është veçanërisht e prekur nga ngrohja globale, e cila në vend është “dyfishi i mesatares globale”, sipas Zyrës Federale Zvicerane për Meteorologji dhe Klimatologji.
Në Zvicër, ku gati 50 maja ndodhen në një lartësi prej më shumë se 4,000 metrash, akullnajat duhet të kenë një jetëgjatësi më të madhe se në Austri, ku majat e maleve janë në një lartësi prej 3,800 metrash, tha Michael Zeb, drejtor i Agjencisë Botërore të Monitorimit të Akullnajave (WGMS).
Por nëse emetimet globale të dyoksidit të karbonit mbeten në nivelet aktuale, pothuajse të gjitha akullnajat e Zvicrës – që përbëjnë më shumë se gjysmën e vëllimit të akullnajave të mbetura alpine – do të jenë shkrirë deri në fund të shekullit, paralajmëroi Hus, transmeton AMNA.
Që nga fillimi i viteve 1970, më shumë se 1,100 akullnaja zvicerane janë zhdukur, sipas Glamos.
Tërheqja graduale e akullnajave alpine po zvogëlon furnizimet me ujë të ëmbël të Evropës. Në të njëjtën kohë, ajo “destabilizon malin, gjë që mund të çojë në ngjarje të tilla si shembja e shkëmbinjve dhe akullit. Kjo shkaktoi shkatërrimin e fshatit Blatten majin e kaluar”, shpjegoi Hus.
Deri në fund të vitit 2025, vëllimi i akullit në akullnajat zvicerane pritet të arrijë në 45.1 kilometra kub, 30 kilometra kub më pak se në vitin 2000, sipas raportit. Sipërfaqja e tyre vlerësohet në 755 kilometra katrorë, një rënie prej 30% gjatë së njëjtës periudhë.
Këtë vit, qershori i dytë më i ngrohtë i regjistruar ndonjëherë në Zvicër çoi në shkrirjen e borës edhe në lartësitë më të larta. Gushti solli një valë tjetër të nxehti. Megjithatë, shkrirja e akullit këtë verë ishte vetëm 15% më e madhe se mesatarja e periudhës 2010-2020, vlera më e ulët në katër vitet e fundit.
Sipas Glamos, temperaturat e ulëta në korrik, të cilat sollën borë të freskët në një lartësi prej më shumë se 2.500 metrash, “ndihmuan në shmangien e më të keqes” këtë vit.
