Edukimi seksual në familje dhe në shkolla, si të flasim me fëmijët

Prof. dr. Halil Krasniqi, ekspert i shëdetësisë

Edukimi seksual është një pjesë e pandashme e rritjes dhe zhvillimit të shëndetshëm të fëmijëve dhe të rinjve. Në shoqërinë shqiptare, kjo temë shpesh është trajtuar si tabu, duke u lënë pas dore ose duke u shtyrë pafundësisht. Megjithatë, heshtja nuk i mbron fëmijët, përkundrazi, i lë ata të pambrojtur përballë miteve, keqkuptimeve dhe rreziqeve që mund të vijnë nga burime të pasigurta.

Roli i familjes
Familja është vendi i parë ku fëmija merr informacion për jetën, shëndetin dhe marrëdhëniet.
• Prindërit duhet të jenë të hapur dhe të sinqertë, duke shpjeguar në mënyrë të përshtatshme për moshën pyetjet që lindin natyrshëm.
• Komunikimi i hershëm krijon besim. Kur fëmija mëson se mund t’i drejtohet prindërve pa frikë, ai do të kërkojë informacion të saktë në vend që të mbështetet te burime të pasigurta.
• Shembulli i prindërve ka ndikim të madh si respekti në çift, barazia dhe komunikimi i shëndetshëm janë edukim i heshtur, por shumë i fuqishëm.
Roli i shkollës
Shkolla ka përgjegjësi të madhe në formimin e fëmijëve dhe të rinjve. Edukimi seksual i bazuar në dije shkencore nuk nxit sjellje të rrezikshme, siç shpesh besohet, por përkundrazi:
• ndihmon në parandalimin e abuzimeve,
• rrit ndërgjegjësimin për shëndetin riprodhues dhe seksual,
• dhe i mëson të rinjtë të marrin vendime të përgjegjshme për trupin dhe marrëdhëniet e tyre.
Një edukim i tillë duhet të trajtojë jo vetëm aspektet biologjike, por edhe ato psikologjike, emocionale dhe sociale, duke folur për respektin, barazinë, kufijtë personalë dhe rëndësinë e marrëdhënieve të shëndetshme.
Si të flasim me fëmijët?
• Me gjuhë të thjeshtë e të qartë, të përshtatur sipas moshës.
• Me hapje dhe durim, duke mos i gjykuar pyetjet e tyre.
• Me informacione të sakta dhe të sigurta, duke shmangur frikësimet dhe mitet.
• Me respekt, duke u dhënë fëmijëve hapësirë të ndihen të lirë të shprehen.

Përmbledhje
Edukimi seksual nuk është luks, por nevojë themelore. Familja dhe shkolla duhet të bashkëpunojnë për t’i pajisur fëmijët me dije të vërteta, me aftësi për të mbrojtur shëndetin e tyre dhe me vlera që i ndihmojnë të ndërtojnë marrëdhënie të shëndetshme e të respektuara. Sa më herët të fillojë dialogu, aq më të përgatitur do të jenë fëmijët për jetën.