Si ndikon ndryshimi i orës në shëndetin e njeriut?

Kur ora zhvendoset, trupi e ndjen i pari: prishen gjumi, hormonet dhe ekuilibri i organizmit

Ekspertët e shëndetit paralajmërojnë se ndryshimi i orës dy herë në vit, në pranverë dhe në vjeshtë, ka ndikim të dukshëm negativ në organizmin e njeriut, pasi trupi duhet të përshtatet me ndryshime që çrregullojnë ritmin cirkadian (ritmin biologjik ditor).

Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), sistemi ynë biologjik funksionon sipas një ore të brendshme që ndikon në ciklin e gjumit, temperaturën e trupit, presionin e gjakut dhe prodhimin hormonal. Ndryshimi i papritur i orës, edhe pse vetëm për 60 minuta, “shkakton një stres biologjik të ngjashëm me udhëtimet ndërkontinentale”, raporton World Health Organization (WHO).

Çrregullimi i ritmit biologjik ndikon në tru dhe hormone

Kur ora zhvendoset përpara ose prapa, truri përjeton desinkronizim midis orës së brendshme dhe orës sociale. Kjo çon në: vështirësi në gjumë, ulur përqendrimin, rritje të lodhjes, dhe ndryshime hormonale që ndikojnë në kortizol dhe serotonin – hormone që rregullojnë stresin dhe disponimin.

“Sistemi ynë hormonal është shumë i ndjeshëm ndaj dritës dhe errësirës. Kur orari ndryshon papritur, prodhimi i melatoninës vonohet, çka ndikon në cilësinë e gjumit dhe në stabilitetin emocional,” shpjegon neuroendokrinologia Dr. Phyllis Zee nga Northwestern University Feinberg School of Medicine (raporton CNN Health).

Studimet kanë treguar se personat që flenë më vonë dhe zgjohen më vonë e përjetojnë më rëndë këtë kalim sesa ata që zgjohen herët në mëngjes, përcjell Telegrafi.

Rritje e rasteve të infarktit dhe goditjeve në tru

Pas zhvendosjes së orës përpara në pranverë, rritet rreziku për probleme kardiovaskulare. Një analizë e publikuar në The New England Journal of Medicine tregon se numri i infarkteve të zemrës rritet me rreth 24% të hënën pas ndryshimit të orës. Gjithashtu, studime të tjera në Sleep Medicine raportojnë rritje të lehtë të incidencës së goditjeve në tru (stroke) gjatë ditëve të para pas kalimit në orën verore.

“Ndryshimi i orës mund të ndikojë në presionin e gjakut, ritmin kardiak dhe inflamacionin sistemik, të gjitha këto faktorë që e rrisin rrezikun për ngjarje akute kardiovaskulare,” raporton American Heart Association.

Ekspertët theksojnë gjithashtu se kalimi në orën verore (kur ora shkon përpara) është më stresues për trupin, sepse humbasim një orë gjumë dhe kemi më shumë dritë në mbrëmje, çka shtyn prodhimin e melatoninës. “Trupi ynë është i ndërtuar për ritme të qëndrueshme. Ndryshimi i beftë e prish këtë ekuilibër, veçanërisht tek ata që tashmë vuajnë nga çrregullimet e gjumit,” shkruan Harvard Medical School Health Blog.

Si të përgatitemi për ndryshimin e orës

Specialistët këshillojnë disa hapa të thjeshtë për të zvogëluar ndikimin e këtij ndryshimi në trup:

Filloni përshtatjen disa ditë më herët – zhvendosni orarin e gjumit me 10–15 minuta çdo mbrëmje.

Zgjohuni në të njëjtën orë çdo ditë, edhe gjatë fundjavës.

Shmangni ekspozimin ndaj ekranit 1–2 orë para gjumit.

Dilni në dritë natyrale menjëherë pas zgjimit – kjo ndihmon trurin të rregullojë prodhimin e melatoninës.

Mos konsumoni kafeinë dhe alkool vonë në mbrëmje, sepse ato e përkeqësojnë cilësinë e gjumit.

Sipas Sleep Foundation, trupi ka nevojë për 3 deri në 7 ditë që të përshtatet plotësisht me orën e re.

Përfundim

Ndryshimi i orës, ndonëse praktik për menaxhimin e ditës, ka pasoja të vërteta biologjike: ndikon në gjumë, hormone, zemër dhe shëndet mendor.

Shkencëtarët e shumtë në Evropë dhe SHBA kërkojnë tashmë që praktika e zhvendosjes sezonale të orës të hiqet, duke theksuar se “organizmi njerëzor nuk është krijuar për t’u riformatuar dy herë në vit”.