SHBA miraton ndërtimin e nëndetëseve bërthamore për Korenë e Jugut: Marrëveshje historike në sfond tensionesh rajonale

Shtetet e Bashkuara të Amerikës (SHBA) kanë dhënë miratimin zyrtar që Koreja e Jugut të ndërtojë nëndetëse sulmuese me energji bërthamore, si dhe janë pajtuar të bashkëpunojnë në sigurimin e karburantit bërthamor për to.

Lajmi u publikua në një dokument faktesh të Shtëpisë së Bardhë të enjten, duke shënuar një hap të madh në aleancën strategjike SHBA–Kore e Jugut.

Marrëveshja vjen në një periudhë të ndjeshme për Gadishullin Korean, me Korenë e Veriut që po avancon programin e saj bërthamor dhe me Kinën që po zgjeron praninë ushtarake në rajon. Ajo pason gjithashtu një marrëveshje të gjerë tregtare Uashington–Seul, ku tarifat reciproke u ulën nga 25% në 15%, pas zotimit të Koresë së Jugut për të investuar rreth 350 miliardë dollarë në SHBA.

Sipas Shtëpisë së Bardhë, Uashingtoni “i ka dhënë miratimin Republikës së Koresë për të ndërtuar nëndetëse sulmuese me energji bërthamore dhe do të punojë ngushtë për të avancuar kërkesat e projektit, përfshirë rrugët e furnizimit me karburant”.

Presidenti amerikan Donald Trump kishte deklaruar më herët në Truth Social se anijet do të ndërtoheshin në kantierin detar të Filadelfias, të menaxhuar nga konglomerati koreano-jugor Hanwha, megjithëse zyrtarët në Seul kanë theksuar se kapacitetet aktuale në Korenë e Jugut janë më të përshtatshme për një projekt të tillë.

Aktualisht, vetëm gjashtë shtete zotërojnë nëndetëse me energji bërthamore, ndërsa Koreja e Jugut ka afro 20 nëndetëse me motorë me naftë që kërkojnë dalje të shpeshtë në sipërfaqe. Versionet bërthamore ofrojnë shpejtësi, thellësi veprimi dhe fshehtësi shumë më të madhe.

Pse Seuli synon nëndetëse bërthamore?

Qeveria koreano-jugore e sheh projektin si përgjigje ndaj kërcënimeve të reja nga Koreja e Veriut, e cila në vitin 2025 prezantoi një nëndetëse të supozuar bërthamore në zhvillim e sipër. Ministri i Mbrojtjes i Seulit, Ahn Gyu-back, e përshkroi programin si “një arritje kombëtare” dhe një forcim të rëndësishëm të mbrojtjes.

Ai tha se aftësia e fshehtë e nëndetëseve bërthamore do ta detyronte Kim Jong Un “të qëndrojë zgjuar natën”.

Ekspertët vlerësojnë se ndonëse nëndetëset bërthamore nuk e ndryshojnë tërësisht balancën e forcës në gadishull, ato i japin Koresë së Jugut avantazh strategjik, sidomos në operacionet në distancë të largët dhe bashkëpunimin detar me aleatët perëndimorë.

Ndikimi në tensionet rajonale

Analistët e sigurisë theksojnë se lëvizja e Seulit mund të shërbejë më shumë si sinjal politik sesa si ndryshim radikal ushtarak. Sipas Yang Uk nga Instituti Asan, qeveria koreano-jugore kërkon t’i tregojë opinionit publik se po përballet seriozisht me kërcënimin bërthamor të Veriut.

Megjithatë, disa ekspertë paralajmërojnë se Koreja e Veriut mund ta shfrytëzojë marrëveshjen për të justifikuar mbajtjen e arsenalit të saj bërthamor, duke e bërë edhe më të vështirë çarmatimin.

Kina ndërkohë ka reaguar duke shprehur shqetësim të thellë. Ambasadori kinez në Seul, Dai Bing, kërkoi që Koreja e Jugut të “veprojë me kujdes”, duke theksuar se situata e sigurisë në rajon mbetet “komplekse dhe e ndjeshme”.

Çfarë përfiton Uashingtoni?

Analistët thonë se SHBA po i delegon Seulit një pjesë të barrës së presionit ndaj Kinës dhe Koresë së Veriut, ndërsa në të njëjtën kohë po forcon industrinë e vet të mbrojtjes dhe bashkëpunimin strategjik.

Sipas Dr. Yang, “Koreja e Jugut do ta zgjerojë ndjeshëm buxhetin e saj të mbrojtjes dhe do të veprojë si përfaqësuese e SHBA-së në ushtrimin e presionit”.

Hapat e radhës

Ndonëse Trump ka deklaruar se nëndetëset do të ndërtohen në SHBA, drejtuesit e qeverisë koreane besojnë se prodhimi në vend është më i realizueshëm. Kryeministri Kim Min-seok madje tha se kantieri i Filadelfias “nuk ka kapacitetin” për të ndërtuar një flotë të tillë.

Faza e radhës pritet të jetë rishikimi i marrëveshjes bërthamore SHBA–Kore e Jugut, e cila do të lejojë Uashingtonin të furnizojë karburant bërthamor për përdorim ushtarak – një ndryshim i ndjeshëm nga kufizimet aktuale që Seuli ka pranuar prej dekadash.

Marrëveshja e re pritet të riformësojë dukshëm balancat e sigurisë në Azinë Lindore, duke e ngritur Korenë e Jugut në nivelin e fuqive detare me kapacitete bërthamore.