14:27 / E Enjte, 28 Mars 2019 / indeksADMonline

Dy qytetet ku njerëzit jetojnë më gjatë dhe 2 të tjerat që plaken më herët se sa normalja

Një studim i ri ka zbuluar se ekziston një boshllëk midis qyteteve dhe jetesës së njerëzve. Diçka nuk po shkon ashtu si duhet dhe këto janë 2 vendet në të cilat jetohet më mirë dhe dy vendet në të cilat jetesa është më e vështirë dhe për këtë arsye dhe plakja është me shpejtë.

Kjo është një mënyrë për t’i interpretuar gjetjet e një studimi të ri nga Instituti për Vlerësimin e Shëndetit. Studimi u krijua për të gjetur se cilët qytetarë janë duke qëndruar më të shëndetshëm për sa i përket dhe moshës dhe cilët jo. Problemet e lidhura me moshën mund të çojnë në pension të parakohshëm dhe shpenzime më të larta shëndetësore”, shpjegon autorja e studimit Angela Y. Chang. “Udhëheqësit e qeverisë dhe aktorët e tjerë që ndikojnë në sistemet shëndetësore duhet të marrin në konsideratë kur njerëzit fillojnë të vuajnë efektet negative të plakjes”.

Zvicra: Qytetarët e moshuar në Zvicër kishin rezultatin më të mirë , duke i bërë ata më të shëndetshmit në botë, sipas studimit të ri. Ata gjithashtu mund të largonin sëmundjet që priten të kenë në moshën 65 vjeç me më shumë se 11 vite. Me fjalë të tjera, ata ishin 76 vjeç kur filluan të përjetonin sëmundjet e lidhura me moshën 65 për shumicën e vendeve të tjera. Arsyet: Vendi ka kujdes shëndetësor të klasit botëror. Për më tepër, vendi është një nga më të lumturit në botë, sipas Raportit Botëror të Lumturisë 2018 nga Forumi Ekonomik Botëror. Falë mbështetjes sociale, një jetëgjatësi të lartë, liri për të bërë zgjedhje të jetës dhe nivele të ulëta të korrupsionit, Zvicra renditet e pesta në lumturinë globale, pas vendeve nordike të Finlandës, Norvegjisë, Islandës dhe Danimarkës.

Singapori: Ashtu si zviceranët, aziatikët po plaken shumë më mirë se mesatarja, sa që nuk fillojnë të merren me dhimbjet dhe sëmundjet e moshës 65-vjeçare derisa arrijnë 76vjeç.  Arsyet: Kujdes i shkëlqyer shëndetësor përsëri vjen në shpëtim: Në Singapor, ekziston një sistem unik publik / privat që Organizata Botërore e Shëndetësisë e rendit të gjashti. (Për krahasim, Shtetet e Bashkuara janë renditur në vendin e 37.)

Guinea e re: Qytetarët e Papua të Guineas së re, një komb prej shtatë milionë banorë në Paqësorin e Jugut, preken me 475% më shumë sëmundje dhe paaftësi krahasuar me qytetarët e vendeve të tjera. Kushtet e shëndetit janë aq të dobëta dhe kjo tregohet me moshën e jetëgjatësisë te femrat me 61 vjeç dhe meshkujt 56.  Arsyet: Pavarësisht se vendi i vogël është i pasur me burime natyrore si bakri, ari dhe nafta, kequshqyerja është faktori numër një që shkakton shkallë të lartë të vdekjes. Për më tepër, sistemi mjekësor është në kolaps: Spitalet nuk kanë pajisjet bazë dhe ilaçe, raporton Neë York Times.

Ishujt Marshall, Afganistan dhe ishujt Solomon:  Njerëzit e moshuar në këto vende zakonisht zhvillojnë probleme shëndetësore 11 deri në 14 vjet më herët se mesatarja globale. Me fjalë të tjera, ata “ndihen” 65 dhe në kohën që janë në të 50-at. Arsyet: Cilësia e dobët e kujdesit shëndetësor, varfëria dhe mungesa e arsimimit komplotojnë për t’i bërë qytetarët e këtyre katër vendeve të kenë moshë më të shpejtë se të tjerët përveç atyre në Papua Guinenë e Re. Në shtetin e Lindjes së Mesme të Afganistanit, qytetarët marrin arsimin më të ulët, mesatarisht vetëm 2.7 vjet. Mjerisht, “konflikti dhe terrori” janë shkaqet kryesore të aftësisë së kufizuar në Afganistan, e ndjekur nga përdorimi i drogës.