Pornografia, ndikimi tek adoleshentët dhe të rriturit

Prof. Dr. Dr. Halil Krasniqi, ekspert i shëndetësisë

Në kohën moderne, pornografia është bërë një pjesë e lehtë e qasjes përmes internetit, rrjeteve sociale dhe mediave digjitale. Ajo është shndërruar në një realitet të përditshëm, që shpesh ndikon në mënyrën si njerëzit, sidomos të rinjtë e kuptojnë dhe e përjetojnë seksualitetin. Megjithëse trajtohet si një temë tabu në shumë shoqëri, përfshirë edhe atë shqiptare, është e rëndësishme të flasim hapur për ndikimin që pornografia ka në zhvillimin emocional, psikologjik dhe social të individit.
Pornografia si fenomen shoqëror

Në dekadat e fundit, pornografia është bërë më e pranishme se kurrë. Me një klikim të vetëm, mund të arrihet tek përmbajtje që më parë ishte e kufizuar vetëm për të rritur. Sot, qasja është pothuajse e pakontrollueshme, dhe adoleshentët shpesh ekspozohen ndaj saj shumë përpara se të kenë një kuptim të plotë të seksualitetit, intimitetit apo ndjenjës së dashurisë.
Ky ekspozim i hershëm ndikon në mënyrën si formohet perceptimi për marrëdhëniet dhe trupin e tjetrit. Në vend që seksualiteti të shihet si diçka e natyrshme, e ndjeshme dhe e ndërtuar mbi respekt e afërsi, pornografia e paraqet atë si një akt mekanik dhe shpesh pa emocione.

Ndikimi tek adoleshentët

Adoleshenca është periudha kur formohen identiteti, ndjenjat dhe kufijtë personalë. Ekspozimi i hershëm ndaj pornografisë mund të ketë pasoja të shumta:
• Ndryshon perceptimin e realitetit – ajo krijon pritshmëri të rreme për trupin, marrëdhëniet dhe kënaqësinë.
• Ndikon në zhvillimin emocional – shumë të rinj fillojnë të ndihen të pasigurt për trupin e tyre ose të ndiejnë turp e ankth nga krahasimi me figurat e ekranit.
• Dobëson lidhjen me realitetin emocional – pornografia shpesh nuk paraqet dashurinë, ndjenjën, as afërsinë shpirtërore, por vetëm aspektin fizik, duke e varfëruar kuptimin e marrëdhënieve njerëzore.
• Rrit rrezikun e varësisë – përdorimi i shpeshtë krijon varësi psikologjike, që ndikon në vetëvlerësim dhe sjellje sociale.

Ndikimi tek të rriturit
Edhe pse shpesh mendohet se vetëm të rinjtë preken nga pornografia, edhe të rriturit mund të përjetojnë pasoja të ngjashme.
• Varësia ndaj pornografisë është një problem real që ndikon në marrëdhëniet e çiftit, duke ulur dëshirën për afërsi reale dhe duke zëvendësuar kontaktin emocional me fantazinë.
• Marrëdhëniet intime mund të bëhen të ftohta dhe të distancuara, sepse pritshmëritë formohen mbi bazën e një realiteti artificial.
• Ndikimi psikologjik shfaqet përmes vetmisë, humbjes së kontrollit dhe vështirësisë për të ndërtuar lidhje të qëndrueshme dhe të sinqerta.

Dimensioni edukativ dhe kulturor
Në shoqërinë shqiptare, ku tema e seksualitetit ende shihet me ndrojtje, fëmijët dhe të rinjtë shpesh e kanë të vështirë të flasin me prindërit apo mësuesit për këto çështje. Si pasojë, pornografia bëhet “mësuesi i heshtur” që i jep informacionin e parë – por shpesh të gabuar.
Prandaj, edukimi seksual i bazuar në dije, respekt dhe komunikim të hapur është mënyra më e mirë për t’u përballur me këtë fenomen. Fëmijët dhe të rinjtë duhet të mësojnë që në moshë të hershme se seksualiteti është pjesë e natyrshme e jetës, por ai ka kuptim vetëm kur lidhet me dashuri, respekt, ndjeshmëri dhe përgjegjësi.

Çfarë mund të bëjnë prindërit dhe shkolla
• Të flasin hapur dhe pa paragjykime me fëmijët për trupin, ndjenjat dhe marrëdhëniet.
• Të ofrojnë modele pozitive për dashurinë, respektin dhe barazinë gjinore.
• Të përdorin edukimin digjital, duke i mësuar të rinjtë si të dallojnë përmbajtjen e dëmshme dhe si të mbrojnë privatësinë e tyre në internet.
• Të shpjegojnë dallimin midis realitetit dhe iluzionit, duke i ndihmuar të kuptojnë se pornografia nuk paraqet dashurinë e vërtetë, por një imazh të shtrembëruar të saj.

Konkluzion i përmbajtjes
Pornografia nuk është vetëm një formë argëtimi e pafajshme, ajo është një fenomen që ndikon në mendjet, emocionet dhe marrëdhëniet tona. Për ta përballuar, nevojitet edukim, komunikim dhe vetëdije.
Një shoqëri që flet hapur dhe me respekt për seksualitetin, që e sheh dashurinë si lidhje shpirtërore e jo si akt mekanik, do të rrisë breza më të shëndetshëm, më të lirë dhe më të ndërgjegjshëm për veten dhe tjetrin.