Pse janë marrëdhëniet ShBA-Iran kaq të dobëta?

Dy momente kyçe kanë formuar të gjithë konfliktin ShBA-Iran.

Në vitin 1953, CIA ndihmoi orkestrimin e një grusht-shteti amerikan, i cili rrëzoi liderin e atëhershëm të zgjedhur demokratik, iranian, Mohammad Mossadegh.

Në kulmin e tensioneve të Luftës së Ftohtë, Mossadegh u zotua të nacionalizojë fushat e naftës në Iran, që u konsiderua gjerësisht i popullarizuar në Iran dhe një fitore për BRSS-në në atë kohë. Britanikët të cilët e kontrolluan fushën e naftës, regjistruan ndihmën e CIA-s për të rrëzuar Mossadegh, aporton CNN, transmeton Indeksonlne.

Pas rrëzimit të tij, ShBA mbështeti monarkun e Iranit , Mohammad Reza Pahlavi të sundonte si Shah i Iranit.

Në mënyrë të vendosur në fuqi, Shah detyroi kritikët e reformave të tij të modernizimit si Ajatolalhu Ruhollah Khomeini të internohet në Irak, dhe zhvilloi një reputacion si një lojtar autoritar.

Në 1979, festa mori fund. Revulucioni iranian i dha fund sundimit të Shahut.. Protestuesit laikë kundërshtuan autoritarizmin et ij, ndërsa protestuesit islamikë kundërshtuan axhendën e tij të modernizimit. Khomeini u kthye nga mërgimi dhe formoi një qeveri islamike.

Diçka që bashkoi shumë iranianët ishte një mosbesim ndaj ShBA-ve. Ky mosbesim nuk u ndihmua kur në tetor 1979, u raportua se Shahut i ishte lejuar të hynte në ShBA për trajtimin e kancerit. Kjo çoi në javë demonstrata jashtë ambasadës amerikane në Teheran.

Në nëntor të atij viti, protestuesit sulmuan ambasadën dhe morën dhjetëra pengje amerikanë.

Ata kërkuan ekstradimin e Shahut në Iran dhe morën mbështetjen e Khomeini-t.

Kriza e pengjeve në Iran zgjati 444 ditë. Ky ishte fillimi i fundit. Gjatë një periudhe kohore, ShBA ndërpreu të gjitha lidhjet diplomatike ndërsa vendosi sanksione të gjymtuara financiare. Kriza ndaloi kur Irani pranoi të lirojë pengjet në këmbim të Iranit, duke u ngrirë.

Gjaku i keq çoi në më shumë konflikt midis të dyve-përfshirë ShBA-të që mbështesin Irakun fqinj në vendimin e saj për të shkuar në luftë me Iranin gjatë krizës së pengjeve në 1980./Indeksonline/