Reuters: Kosova zgjedh centralin me thëngjill, pavarësisht kritikave

Pas dekadave të shërbimit me linjit, Kosovës tani i është thënë se duhet të fiket burimi i energjisë nga jashtë, edhe pse ka 14 miliardë ton rezerva, duke u renditur vendi i pestë në botë.

Muajin e kaluar, Banka Botërore i tha Kosovës se nuk do të mbështeste më një termocentral të planifikuar me qymyr 500 MW (MW).

Ajo kërkoi të garantohej siguri për të ndihmuar në zhbllokimin e kredive më të lira për projektin më të madh të energjisë, shkruan Reuters, transmeton Indeksonline.

“Banka Botërore na ka rekomanduar që të kemi një park diellor 400 MW, një park me erë 170 MW dhe një park të magazinimit prej 350 MW,” tha Valdrin Lluka, Ministri i Kosovës për Zhvillim Ekonomik.

“Ne nuk kemi luksin që të bëjmë eksperimente të tilla në një vend të varfër si Kosova, është një rrezik i madh, është në interesin tonë të sigurisë kombëtare për të siguruar energji bazë brenda territorit tonë”, tha ai për Reuters.

Vende të tjera të Ballkanit mbështeten në thëngjill për të prodhuar energji, me Serbinë dhe Bosnjën që gjenerojnë 70 për qind dhe 60 për qind respektivisht në impiantet me qymyr, dhe të dy janë në proces të shtimit të kapaciteteve të reja të qymyrit.

Prodhuesi i energjisë në Londër ContourGlobal, i cili fitoi tenderin për ndërtimin e centralit të ri të Kosovës dhe që vepron për dy dekada, tani po përpiqet të sigurojë fonde gjetkë.

Qeveria u zotua për blerjen e prodhimit të përgjithshëm të fabrikës me një çmim ende të përcaktuar.

Dy termocentralet e vjetra, Kosova A dhe Kosova B janë ndër ndotësit më të mëdhenj të Evropës. Qeveria tha se fabrika e re, për të zëvendësuar Kosovën A, do të digjnin 40 për qind më pak qymyr dhe do të lëshojë 20 herë më pak emetime.

“Por çmimet e energjisë në Kosovë, midis më të lirëve në Evropë, do të rriteshin 25-35 për qind sapo impianti të shkojë në internet, kryesisht për shkak të investimeve për mbrojtjen e mjedisit”, tha Lluka.

Deri në fund të vitit 2018, ofertuesi më i mirë për të ndërtuar gjeneratorët në impiant do të merret nga China Machinery Engineering Corp., një konsorcium i ENKA, Mitsubishi Hitachi Power Systems dhe Tecnicas Reunidas, një konzorcium i udhëhequr nga General Electric dhe Hyundai.

Ndërsa debati i linjitit vazhdon, fabrika e birrës Peja ka investuar 5 milionë euro në parkun e parë diellor të Kosovës. Në një ditë me diell në fund të tetorit, parku prej 6 MW jashtë qytetit perëndimor të Gjakovës prodhonte 3.6 megavat orë energji elektrike.

Tarifa e hyrjes për 1 MWh të energjisë diellore arrin në 136 euro, ndërsa 1 MWh nga impiantet me qymyr shitet për 30 euro.

“Ne e shohim këtë lloj investimi si një mundësi të mirë dhe po planifikojmë të investojmë në më shumë kapacitete”, tha Vlera Devolli, një nga investitorët.

Vendi prej 1.8 milion banorësh ka instaluar vetëm 50 MW kapacitete të rinovueshme. Ajo shpreson të dyfishojë ato deri në fund të këtij ose në fillim të vitit të ardhshëm.

“Nuk duhet të mbyllim veten se linjiti është e ardhmja e nevojshme”, tha Learta Hollaj, nga Instituti për Politikat e Zhvillimit. “Nëse shihni shpenzimet për shëndetin dhe mjedisin, atëherë ne kemi shumë arsye për të luftuar një projekt të tillë”. /Indeksonline/