Rrëfimi rrëqethës i dy grave të dhunuara në luftë, shesin ajvar e djathë për të fituar bukën e gojës

Çdo mëngjes, B. zgjohet në agim për të filluar ditën e saj në një fshat bujqësor rural në Kosovën perëndimore. Ajo ndez zjarrin, pjekë bukë të freskët në shtëpi, ushqen lopën e saj, pastaj tenton t’i shes produktet e saj të qumështit që ajo i përgatitë në një dhomë të vogël.

“Unë jam e shqetësuar, duhet të bëj diçka”, thotë B. 51 vjeçare e dhunuar në luftë.

“Ndjehem sikur truri im është më i qetë kur e bëj këtë në shtëpinë time”.

Më vonë gjatë ditës, ajo i paketon llojet e ndryshme të djathit të freskët dhe të kosit dhe i bën gatshme të shiten në një dyqan të ri në Gjakovë – rreth 30 minuta larg shtëpisë së saj.

B. është një nga rreth 20,000 gratë e përdhunuara dhe torturuara nga policia serbe dhe ushtria jugosllave gjatë luftës së viteve 1998-1999 në Kosovë, shkruan National Public Radio, transmeton Indeksonline.

Numri i saktë është i vështirë për t’u përcaktuar, duke pasur parasysh ndjeshmëritë që rrethojnë temën e përdhunimit gjatë luftës në këtë shtet që popullohet nga 1.8 milion banorë.

Në shoqërinë konservatore dhe tradicionale të Kosovës, viktimat e përdhunimit në kohën e luftës, vazhdojnë të jenë të turpëruara dhe të izoluara jo vetëm nga shoqëria, por edhe nga familjet e tyre. Shumw prej të mbijetuarave e kanë mbajtur sekretin e përdhunimit. Kjo është arsyeja pse të mbijetuarat nuk i përdorin emrat e tyre në këtë histori.

Në këtë dyqan, B. shet shumëllojshmëri të produkteve organike me burim nga fermat që mbahen nga gratë e dhunuara në luftë.

Artikujt përfshijnë lloje të ndryshme të djathit të freskët, kos të butë, tri lloje të mjaltit, mollës, kajsisë, mjedrës dhe bllokimit të ferrëve, përhapjes së piperit të kuqërremtë, arra të grira dhe vezëve.

Dyqani është pjesë e projektit të fuqizimit ekonomik të Medica Gjakova, i cili i ndihmon të mbijetuarat të bëhen sipërmarrëse dhe të fitojnë të ardhura – në disa raste, për herë të parë në jetën e tyre.

“Puna me ushqim më ndihmon të gjejë paqen dhe të mbajë mirë shëndetin tim. Koha kalon dhe duhet ta harroj të kaluarën “, thotë M., një tjetër grua e dhunuar nga serbët në kohën e luftës.

Shtëpia e saj është në një fshat afër Gjakovës, ku pati luftime të rënda gjatë luftës.

M. tani kalon ditët e saj duke dëgjuar muzikë në një radio e vogël, në hapësirën e punës jashtë shtëpisë së saj ku jeton me familjen. Aty, ajo bën kavanoza të ajvarit shtëpiak, një përhapje tradicionale e piperit të kuq të Ballkanit, dhe zarzavate të turbullta të njohura si torshi, të cilat janë shoqërime popullore me enët persiane, të Lindjes së Mesme dhe Ballkan.

“Kjo është ajo ku ndjehem më e mirë”, thotë 57 vjeçarja M., për hapësirën e saj të punës.”Kam marrë shumë komplimente nga klientët e mi, të cilët janë të kënaqur”, thotë M. rreth produkteve të saj.

“Kam fituar kënaqësi nga kjo – ndihem sikur mund të bëj mirë edhe për të tjerët, në të njëjtën kohë, financat e mia janë më të mira. I kam ndihmuar shumë fëmijëve të mi në edukimin e tyre dhe e ndihmoj burrin tim dhe familjen”.

Ajo fiton rreth 275 dollarë në muaj – që sipas Amnesty International është pagë pothuajse bazë për gratë në Kosovë. /Indeksonline/