Shteti holandez 10% përgjegjës për vdekjet e Srebrenicës

Gjykata e lartë holandeze ka mbështetur një vendim se Holanda ishte pjesërisht përgjegjëse për 350 vdekje në masakrën e Srebrenicës në Bosnje.

Gjykata tha se shteti kishte përgjegjësinë 10%, pasi kjo ishte probabiliteti që ushtarët e saj mund të kishin parandaluar vrasjet, shkruan BBC, përcjell Indeksonline.

Forcat serbe boshnjake vranë një total prej 8,000 burra muslimanë në qytetin e Srebrenicës në 1995.

Holandezët po ruanin një zonë të sigurtë të OKB-së kur u kapërcyen.

Është e rrallë që një shtet të jetë përgjegjës për dështimet në punën paqeruajtëse të OKB-së, por gjykata theksoi se Holanda mbante “përgjegjësi shumë të kufizuar”.

Në vitin 2002, një raport në rolin e Holandës në Srebrenicë shkaktoi të gjithë qeverinë holandeze të japë dorëheqjen.

Gjykata vendosi se nëse forcat holandeze u kishin dhënë burrave mundësinë për të qëndruar në kompleksin e tyre, nuk kishte vetëm një shans 10% që ata nuk do të kishin rënë në duart e serbëve dhe kështu shteti holandez duhet të jetë përgjegjës vetëm për atë proporcion e dëmeve të pësuara nga të vdekurit.

Vendimi përfundimtar tërheq një vijë nën vite të betejave ligjore midis shtetit holandez dhe paditësve – një grupi të afërmish të viktimave të njohura si Nënat e Srebrenicës.

Rasti u përshkallëzua në gjykatën më të lartë për shkak se shteti donte të pastrohej nga përgjegjësia, ndërsa Nënat e Srebrenicës donin që ai të mbetej përgjegjës për të gjitha 8,000 vdekjet e genocidit.

Një gjykatë e apelit kishte caktuar më parë përgjegjësinë në 30%, por vendimi i gjykatës së lartë ka ulur ndjeshëm këtë shifër.

Presidenti i Nënave të Srebrenicës, Munira Subashiç, tha për agjencinë e lajmeve AFP se ajo ishte e zhgënjyer me gjykimin.

“Sot kemi përjetuar poshtërim me poshtërimin, madje as nuk kemi dëgjuar gjykimin në gjuhën tonë sepse nuk na është dhënë përkthyes”, tha ajo.

Kur ushtria serbe hyri në Srebrenicë, afërsisht 20,000 myslimanë – kryesisht gra, fëmijë dhe të pafuqishëm – kërkuan strehim në kompleksin holandez në Potoçarin e afërt.

Ndërsa dhuna u shkallëzua, holandezët u dorëzuan dhe më vonë ranë dakord të ndihmonin serbët të mbushnin refugjatët muslimanë në autobusë, 350 burrat ishin që u larguan nga baza.

Gjykata tha se shansi që ata do të kishin mbijetuar nëse kishin qëndruar “ishte i vogël por jo i papërfillshëm”.

“Holandezët  vepruan në mënyrë të paligjshme në evakuimin e 350 njerëzve,” tha gjykata, sipas agjensisë së lajmeve Reuters. “Ua hiqnin mundësinë burrave që të qëndronin jashtë duarve të serbëve të Bosnjës”.

Në vitin 2017, një gjykatë e apelit kryesisht mbështeti vendimin, por e zvogëloi përgjegjësinë në 30%.

Një shifër për kompensimin ende nuk është caktuar. Nënat e Srebrenicës kishin kërkuar fillimisht pranimin dhe kompensimin nga OKB gjithashtu, por organizata u vendos që të ishte imun ndaj ndjekjes penale./Indeksonline/