Sulmi në zemër – sa rrezikon jetën?

Shkruan: Dr. Dr. med. Halil Krasniqi, ekspert i shëndetësisë

Sulmi në zemër ndodh kur një arterie koronare bllokohet plotësisht dhe furnizimi me oksigjen dhe substanca ushqyese ndërpritet. Pjesa e indit të miokardit që furnizohej me gjak përmes kësaj ene vdes pas një ataku kardiak dhe bëhet cikatrice.

Çfarë ndodh në rast të një ataku kardiak?

Pasojat e një ataku kardiak, infarkti i njohur edhe si sulm në zemër, varen nga shtrirja e indit të shkatërruar në muskulin e zemrës dhe nga vendndodhja e sulmit në zemër.

Nëse më shumë se gjysma e indit të zemrës është dëmtuar, zemra nuk mund të funksionojë më. Rezultati është vdekja e papritur kardiake, e shkaktuar nga ndalimi i zemrës, e cila është jo regjeneruese.

Edhe nëse kjo situatë emergjente e arrestit të plotë kardiak mund të tejkalohet, rreziku i pasojave të mundshme afatgjata nuk shmanget. Më pas, pacientët janë të prirur për të zhvilluar aritmi kronike kardiake ose insuficiencë kardiake në të cilën kapaciteti i pompimit të zemrës zvogëlohet dhe aktiviteti trupor është tepër i kufizuar.

Në rastin e sulmeve të vogla në zemër, sistemi kardiovaskular nuk ndalet dhe zemra mund të vazhdojë të punojë. Por edhe sulmet më të dobëta në zemër janë një emergjencë dhe duhen trajtuar menjëherë në mënyrë që të ruhen sa më shumë inde të muskujve të zemrës. Për ta bërë këtë, është e nevojshme të rihapet arteria koronare e prekur sa më shpejt që të jetë e mundur në mënyrë që të rivendoset furnizimi me oksigjen.

Rrezik sulmi në zemër eshtë shenja e Angina pectoris (dhimbja ne gjoks dhe dorën e majtë)

Njerëzit që tashmë vuajnë nga sulmet e angina pectoris janë veçanërisht të rrezikuar nga ataku në zemër. Gjatë një sulmi të tillë, rrjedha e gjakut dhe rrjedhimisht furnizimi me oksigjen në zemër zvogëlohet përkohësisht. Ky është veçanërisht rasti me sforcimet fizike ose stresin emocional, sepse më pas zemra duhet të bëjë më shumë punë dhe konsumi i oksigjenit rritet.

Nëse arteriet koronare nuk mund të japin këtë oksigjen shtesë, shfaqet dhimbja karakteristike në zonën e gjoksit. Kjo zakonisht zgjat vetëm disa minuta dhe ulet kur trupi është i qetë. Dhimbja shpesh rrezaton në shpatullën e majtë ose në pjesën e sipërme të krahut, herë pas here ankesat raportohen edhe në zonën e qafës dhe klavikulës ose perceptohen si stomak i mërzitur. Ndërsa ateroskleroza përparon, sulmet e dhimbjes mund të ndodhin përfundimisht edhe gjatë periudhave të pushimit. Një tjetër simptomë është një ndjenjë presioni në zonën e gjoksit, sikur gjoksi të jetë ngushtuar ose shtrënguar në një ves, por edhe ndjenja per te vjellur.

Fluksi i pamjaftueshëm i gjakut në zemër gjithashtu mund të ndodhë pa dhimbje. Në mjekësi, atëherë flitet për isheminë e heshtur të miokardit. Ato janë po aq të rrezikshme sa krizat e dhimbshme për zhvillimin e sëmundjeve serioze të zemrës, siç është ataku në zemër.

Faktor rreziku për atak në zemër, infarkt – atak anginë

Gjatë një ataku nga angina pectoris, 78% e pacientëve përjetojnë një ndjenjë karakteristike të presionit prapa sternumit (gjoksit). 7% e pacientëve ndjejnë dhimbje edhe në rajonin e zemrës.

Rreziku i infarktit të miokardit, sulmi në zemër – sulmi i anginës

Në shumë raste, dhimbja rrezaton në shpatulla (në 51% të pacientëve), në pjesën e sipërme të krahëve (në 21% të pacientëve) dhe në nofullën e poshtme (në 16% të pacientëve). Dhimbja mund të ndihet edhe si stomak i mërzitur.

Sulmi në zemër – rreziku i sulmit të anginës

Herë pas here ankesat raportohen edhe në zonën e qafës dhe shpinës (në 17% të pacientëve).

Shkaku më i zakonshëm i sulmeve në zemër: ngurtësimi i arterieve

Shkaku më i zakonshëm i sulmit në zemër është ateroskleroza pastaj tensioni i lartë i gjakut, spazma e eneve te gjakut si pasoj e stresit dhe shqetesimeve emocionale. Forma më e rëndësishme këtu është ateroskleroza, prandaj termat përdoren në mënyrë sinonime në praktikën e përditshme klinike. Në aspektin bisedor përdoret edhe ngurtësimi i arterieve.

Në aterosklerozë, lipidet e gjakut depozitohen në murin e brendshëm të enëve të gjakut, veçanërisht kolesteroli. Këto depozita njihen në mjekësi si pllaka dhe me kalimin e kohës bëjnë që enët e gjakut të ngushtohen gjithnjë e më shumë dhe të humbasin elasticitetin e tyre.

Rreziku për zemrën vjen nga pllakat e paqëndrueshme që sapo formohen. Këto përmbajnë një bërthamë të gjerë që përmban kolesterol që ndahet nga qarkullimi i gjakut vetëm nga një shtresë e hollë qelizash. Nëse kjo shtresë çahet, trombocitet grumbullohen dhe formojnë një mpiksje (tromb). Vetë mekanizmi i riparimit të këtij trupi mund të ketë pasoja fatale në enët e gjakut: Nëse trombi që është formuar është mjaft i madh, ai mund të bllokojë enën e gjakut dhe të ndalojë rrjedhën e gjakut. Në arteriet e trurit ku shkakton sulm trunor, në arteriet e organeve, ku shkakton demtimin e organeve, në arteriet e extremiteteve, ku shkakton ishemi periferike dhe nekkroze. Nëse kjo ndodh në një arterie koronare, pra nëse rrjedhja e gjakut në zemër ndërpritet, rezultati është një infarkt.

Cilat janë simptomat tipike të sulmit në zemër?

Si rregull, personi i prekur ndjen dhimbje të forta në gjoks që perceptohet si shkatërruese gjatë një ataku kardiak, i cili shpesh rrezaton në krahun e majtë. Te atakuarit gjithashtu mund të përjetojne gulçim, nauze, ankth të rëndë, djersitje, dobësi të përgjithshme, zbehje ose palpitacione.

Një atak në zemër gjithashtu mund të kalojë plotësisht pa u vënë re. Njëri më pas flet për një atak kardiak “të heshtur”.

Sa më herët të trajtohet një atak në zemër, aq më të mëdha janë shanset për mbijetesë dhe aq më pak pasojat e sulmit në zemër. Prandaj, kujdesi i shpejtë mjekësor në spital është thelbësor.

Njerëzit që tashmë vuajnë nga sulmet e angina pectoris janë veçanërisht të rrezikuar nga ataku në zemër.

Këshilla për një zemër të shëndoshë

Aktivitet sportiv cdo dite nga 30 min

Largohuni nga stresi

Kujdesuni të keni 6-7 ore gjumë

Kujdesuni për një stil normal të jetës, ushqim të shëndoshë, pakë kripë, pakë yndyrëra

Shumë peme dhe perime

Aplikoni medikamentet me rregull

Nëse vëreni pengesa në zemër molisje trupore dhe humbje te forcsë, kërkoni konsultim mjekësor

Permbajuni rregullave mjekësore

Ndryshoni stilin e jetës në favor të shëndetit tuaj