Gripi simptomet dhe trajtimi – Diferencime nga sëmundjet tjera infektive

Shkruan: Dr. Dr. Sc. H. Krasniqi, ekspert i shëndetësisë

Dallimi i infeksioneve, sidomos ne kushte dimërore dhe situaten aktuale, ka rëndësi të madhe në trajtim maximal apo minimal.

Pjesa dermuese e njerëzve flasin për “grip” kur ne fakt kanë një  ftohje. Megjithatë, të dyja sëmundjet kane një ecuri shumë të ndryshme dhe mund të dallohen nga njëra-tjetra nga shenjat dhe simptomat tipike.

Ftohjet janë shumë më të zakonshme se gripi. Dallimi kryesor qëndron se ftohja zhvillohet ngadalë dhe simptomet e saj shfaqen gradualisht një nga një, kurse viruset e gripit godasin shpejt dhe dhunshëm organizmin – edhe te njerëzit që janë të shëndetshëm dhe posedojn nje Imunitet të fortë. Kjo do të thotë që me gripin shpejt ndiheni shumë të sëmurë.

Ftohja është zakonisht e padëmshme dhe shpesh largohet brenda një jave me ose pa trajtim. Këshillat mjekësore janë të tëndësishme dhe shumë të dobishme kur keni grip dhe ndonjëherë duhet pak kohë për t’u rikuperuar plotësisht.

Por ka një gjë që ftohja dhe gripi kanë të përbashkët dhe këto janë kryesisht simptomat jo tipike që trajtohen. Deri më tani, ka pasur vetëm ilaçe kundër viruseve të gripit që më së shumti shkurtojnë pak kohëzgjatjen e sëmundjes. Megjithatë, ka shumë terapi farmazeutike dhe biologjike që mund të aplikoni për të mbrojtur veten nga infeksioni.

Simptomat

Shumë nga simptomat e gripit të vërtetë (Influencës) të njohur edhe si gripi sezonal, janë të ngjashme me ato të një ftohjeje të zakonshme. Gripi mund të çojë në ethe, dhimbje koke dhe dhimbje trupi, si dhe një hundë të bllokuar ose rrjedhje. Megjithatë, është tipike për gripin që prek jo vetëm traktin respirator, por të gjithë trupin. Zakonisht shfaqet shpejt dhe me simptoma mjaft të rënda. Këto zakonisht zhduken ndjeshëm brenda një jave. Por, lodhja dhe kolla mund të zgjasin më gjatë. gjatë kësaj periudhe nuk duhet panikosur. Përsonat me sëmundje kronike mund të kenë më shumë veshirësi simptomatike dhe gripi mund të zgjase më gjatë.

Simptomat përfshijnë:

Temperatura ndërmjet 38°C dhe 40°C ose më e lartë

Dhimbje muskujsh dhe kyçesh në të gjithë trupin (“mialgji” dhe “artralgji”)

një dhimbje koke

lodhje e rëndë dhe një ndjenjë e theksuar sëmundjeje

kollë e thatë pa gëlbazë

hundë të mbytur dhe/ose rrjedhje

humbje e oreksit

lodhje e rëndë

Foshnjat dhe fëmijët e vegjël gjithashtu mund të përjetojnë probleme gastrointestinale si nauze dhe të vjella.

Nëse dyshoni se keni grip, këshillohet të konsultoheni me një mjek. Kjo është veçanërisht e rëndësishme nëse keni sëmundje të tjera kronike që rrisin rrezikun e komplikimeve, si sëmundje kronike të mushkërive ose diabeti, sëmundjet e zemrës, procesi në dializë. Këshillat mjekësore janë gjithashtu të dobishme nëse të sëmurët kanë kontakte me njerëz në rrezik të shtuar.

Shkaqet

Gripi shkaktohet nga viruset. Viruset janë patogjenë mikroskopikë, më të vegjël se bakteret. Ata shumohen shumë shpejt sapo të hyjnë në oganizëm. Sistemit mbrojtës të trupit i duhet pak kohë për të krijuar antitrupa të mjaftueshëm për të luftuar infeksionin viral.

Egzistojnë qindra viruse të gripit të ndarë në grupe. Më të rrezikshmit janë grupet e virusit “Influenza A” dhe “Influenza B”. Kushdo që infektohet me një virus të caktuar gripi zhvillon pandjeshmëri (imunitet) ndaj këtij virusi pasi i mbijeton sëmundjes. Megjithatë, meqenëse viruset e gripit po ndryshojnë vazhdimisht, lloje krejtësisht të reja virusesh mund të shfaqen nga viti në vit. Kjo është arsyeja pse nuk jeni të mbrojtur përgjithmonë pas nje infeksioni me grip.

Pasojat dhe komplikacionet e gripit

Një ndërlikim mjaft i zakonshëm i gripit është inflamacioni i sinuseve paranazale (sinusiti). Zgavrat rreth hundës mbushen me një lëng infektiv. Një infeksion i sinusit shpesh manifestohet si dhimbje koke dhe hundë të mbytur. Teshmitje në fillim të infeksionit dhe dhimbje të gjoksit.

Tek foshnjat dhe fëmijët e vegjël, infeksionet e frymëmarrjes shpesh shkaktojnë një infeksion të veshit të mesëm i cili manifestohet me temperatur.

Gripi rrallë merr një ecuri të rëndë dhe çon në komplikime të tilla si pneumonia. Ky rrezik është veçanërisht i lartë tek njerëzit me sistem imunitar më të dobët si foshnjat dhe fëmijët e vegjël, njerëzit mbi moshën 60 vjeç ose ata me çrregullime të mushkërive ose sëmundjeve tjera përcjellëse. Një rrjedhë shumë e rëndë e sëmundjes mund të jetë kërcënuese për jetën.

Parandalimi

Viruset e ftohjes dhe gripit përhapen nëpërmjet të ashtuquajturit infeksion me pika direkte dhe në ajër. Njerëzit e infektuar spërkasin pikat që përmbajnë virusin kur kolliten ose teshtijnë. Viruset futen edhe në shami dhe në duar kur fryni hundën. Nga atje ata arrijnë tek njerëzit ose objektet e tjera. Viruset transmetohen lehtësisht nga personi në person nëpërmjet objekteve që preken nga shumë njerëz, të tilla si dorezat e dyerve ose dorezat e kapjes në dyqane dhe gejtiu. Përveç kësaj, kontakti i drejtpërdrejtë nëpërmjet shtrëngimit të duarve ose përqafimit nxit transmetimin e viruseve të ftohjes dhe gripit.

Prandaj, për të mbrojtur veten ose të tjerët nga viruse të tilla, mënyra më efektive është parandalimi i përhapjes së tyre. Në terma konkretë, kjo do të thotë, për shembull, të lani duart tërësisht, të keni kujdes distancen nga të tjerët, të mos prekni gjëra pa nevojë, të mos lini shami të përdorura të shtrira përreth dhe të tjera.

Edhe nëse simptomat zhduken, ju jeni ende ngjitës deri në një javë. Kështu që është mirë të jeni në kontakt me më pak njerëz gjatë kësaj kohe dhe, për shembull, të punoni nga shtëpia nëse është e mundur.

Një mënyrë tjetër për t’u mbrojtur nga viruset e gripit është edhe vaksinimi kundër gripit i cili duhet evaluuar mirë nga pacienti dhe nga mjeku.

Trajtimi

Për të lehtësuar simptomat e gripit, shumë njerëz u drejtohen ilaçeve shtëpiake, si lëngu i pulës dhe çajrat të ndryshëm bimor. Të pish shumë konsiderohet gjithashtu e rëndësishme. Megjithatë, nuk ka asnjë provë shkencore që kjo përshpejton rikuperimin. Pra, nuk është e nevojshme t’u drejtoheni ilaçeve të tilla shtëpiake ose të pini shumë më tepër sesa dëshironi. Më e rëndësishme është te trajtohen simptomet, si temperatura, kollitja, dhimbja e kyqeve por edhe komplikacionet e mundura.

Shumë produkte pa recetë, si suplementet e vitaminave ose inhalatorët reklamohen për ftohjet, kollën dhe gripin. Këto mund të rrisin imunitetin dhe sëmundja mund të kalojë shumë lehtë. Ilaçet kundër dhimbjeve si paracetamoli, ASA (p.sh. në “Aspirinë”) dhe ibuprofeni mund të lehtësojnë dhimbjen dhe të ulin temperaturën. Përbërësi aktiv acid acetilsalicilik (ASA) nuk është i përshtatshëm për fëmijët dhe adoleshentët sepse mund të shkaktojë një efekt anësor të rrallë por të rrezikshëm, sindromën Reye.

Përveç këtyre medikamenteve pa recetë, ekzistojnë edhe ilaçe të veçanta kundër gripit. Oseltamivir (emri tregtar Tamiflu) është një nga barnat më të përdorura kundër gripit në Gjermani. Oseltamivir kërkon një recetë dhe duhet të merret brenda dy ditëve nga fillimi i sëmundjes. Nëse simptomat zgjasin më shumë, ilaçi nuk mund të ndikojë më në rrjedhën e gripit. Ka prova që oseltamivir mund të shkurtojë kohëzgjatjen e sëmundjes me gati një ditë. Megjithatë, shpesh çon në nauze dhe të vjella. Është e paqartë nëse mbron nga sëmundjet dhe komplikimet dytësore. Prandaj aplikimin e këtyre medikamenteve virale nuk udhëzohen.

Disa njerëz besojnë se antibiotikët gjithashtu mund të ndihmojnë me gripin. Antibiotikët veprojnë vetëm kundër baktereve dhe jo kundër viruseve. Prandaj, ato ndihmojnë vetëm nëse bakteret janë vendosur në rrugët e frymëmarrjes përveç infeksionit viral. Nëse nuk ka komplikime që tregojnë një infeksion bakterial, atëherë marrja e antibiotikëve për gripin është e pakuptimtë, jo efektive dhe komplet absurde.