Rama: Nëse anëtarësohemi në BE, momenti i duhur për të dorëzuar stafetën
Plani i Mbretërisë së Bashkuar për të dërguar azilkërkuesit e refuzuar në “qendra kthimi” në vende të treta tregon se Britania pas Brexit-it është “në pozitë dëshpëruese”. Kështu ka deklaruar kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, në një intervistë për gazetën britanike “The Guardian”.
Në intervistën e tij të parë me median ndërkombëtare pasi e çoi partinë socialiste drejt një mandati historik të katërt radhazi, Edi Rama tha se ideja që Britania të “kërkojë vende për të braktisur emigrantët” do të ishte e paimagjinueshme një dekadë më parë.
Por, shtoi ai, kjo përputhej me ndryshimin e diskursit publik në Britani pas Brexit-it, ku “gjërat totalisht të papranueshme, totalisht qesharake, totalisht të turpshme” ishin normalizuar, përcjell A2 CNN.
Skema e “qendrave të kthimit”, e shpallur muajin e kaluar nga Keir Starmer gjatë një vizite në Shqipëri, parashikon ngritjen e qendrave në një vend të tretë ku do të përpunoheshin kërkesat për azil të personave që i kanë shteruar të gjitha rrugët ligjore në Mbretërinë e Bashkuar.
“Është një nga ato gjëra që 10 vjet më parë nuk do të kishin qenë të imagjinueshme… që Britania do të kërkonte vende për të lënë emigrantët”, tha Rama nga Tirana. “Fakti që sot kjo është jo vetëm e imagjinueshme, por edhe po ndodh, nuk është sepse Keir Starmer apo [Rishi] Sunak po bëjnë diçka skandaloze; është sepse vendi (Britania) ndodhet në një pozitë shumë dëshpëruese”.
Rama, i njohur për qëndrimet e tij të drejtpërdrejta dhe shpesh kundër rrymës – shkruan The Guardian – shprehu shqetësim për nivelin e diskursit publik në Britani. Si një anglofil i përkushtuar, tha se i dukej e vështirë ta pranonte këtë realitet.
“80% e gjërave që thuhen, shkruhen, apo pranohen si pjesë normale e diskursit në Britaninë e sotme, janë gjëra që [para Brexit-it] do të ishin totalisht të papranueshme, qesharake, të turpshme”, tha ai.
Marrëdhëniet midis Mbretërisë së Bashkuar dhe Shqipërisë ishin tensionuar gjatë qeverive konservatore të mëparshme, të cilat shpesh përmendnin emigrantët shqiptarë si pjesë të krizës së kalimeve me varka në Kanalin e La Manshit.
Vizita e Starmer në maj – e para ndonjëherë nga një kryeministër britanik – synonte të vendoste një themel të ri në marrëdhëniet bilaterale. Ndërsa ndodhej në Tiranë, lideri i Laburistëve tha se po zhvilloheshin bisedime “me një numër vendesh” për të ngritur qendrat. Por, në një deklaratë që u pa si një qortim i lehtë për mysafirin, Rama tha në një konferencë të përbashkët për shtyp se Shqipëria nuk do të merrte pjesë në këtë skemë.
Duke dashur të sqarojë çështjen në intervistë, Rama tha se Starmer, një “njeri shumë i sjellshëm dhe i këndshëm”, nuk e kishte bërë publikisht kërkesën dhe se nuk ishte as lideri i parë britanik që e kishte ngritur këtë temë në mënyrë private. Sipas Ramës, përgjigjja e tij kishte qenë gjithmonë e njëjtë: “Kam qenë i qartë për këtë që kur ma kërkoi Boris Johnson dhe Rishi… gjithmonë kam thënë jo”.
Rama pranoi se Shqipëria kishte rënë dakord për një skemë të ngjashme me kryeministren italiane Giorgia Meloni, por sipas tij kjo ishte ndryshe për shkak të “marrëdhënies shumë të veçantë” mes dy vendeve. Ajo marrëveshje parashikon ndalimin e emigrantëve në det dhe dërgimin e shumicës së tyre jo në Itali, por në një qendër pritjeje në Shqipëri, ku do të shqyrtohen kërkesat e tyre për azil. Megjithatë, marrëveshja është bllokuar deri tani për shkak të sfidave ligjore.
Që prej rënies së regjimit stalinist në vitin 1991, Italia ka qëndruar pranë Shqipërisë, tha Rama. Si rezultat, shqiptarët “kanë një pikë të dobët” për Italinë.
“Praktikisht jemi një komb i ndarë në dy shtete të pavarura… Italia ka qenë aty për ne në çdo moment të errët që nga dita kur dolëm nga ferri i të qenit Koreja e Veriut e Europës”, shtoi ai. “Kështu që kur Italia na kërkon diçka, ne themi po, pikë”.
