Ish-gjeneralët rusë: Pse s’ka gjasa që Moska të përdorë armë bërthamore

Rusia nuk ka gjasa të përdorë armë bërthamore në Ukrainë nëse NATO nuk i bashkohet drejtpërdrejt luftës, thanë për Al Jazeera dy gjeneralë rusë në pension.

“Nëse Perëndimi i lëviz forcat e tij të armatosura kolektivisht kundër Rusisë, në atë rast Rusia mund të përgjigjet me armë bërthamore,” tha Evgeni Buzhinsky, një gjeneral-lejtnant në pension, i cili ishte kryenegociatori i ushtrisë ruse për kontrollin e armëve nga 2001 deri në 2009.

Megjithatë, Buzhinsky thekson se në rrethanat aktuale, Rusia ka pak për të përfituar nga përdorimi i armëve bërthamore në Ukrainë.

Ai argumenton se ushtria ruse nuk ka nevojë për armë bërthamore për të arritur qëllimet strategjike, të tilla si shkatërrimi i infrastrukturës së transportit të përdorur për dërgimin e armëve perëndimore ose dëmtimi i rrjetit energjetik të vendit.

Shkatërrim i ndërsjelltë

Në të njëjtën kohë, Buzhinsky paralajmëron se nisja e një sulmi bërthamor sigurisht që do t’i vendoste Moskën dhe Uashingtonin në një spirale të rrezikshme përshkallëzuese.

“Përdorimi i kufizuar i armëve bërthamore është i pamundur – është iluzore të mendosh ndryshe,” tha ai.

“Çdo konflikt bërthamor midis Rusisë dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës do të çojë në asgjësim të ndërsjelltë.”

Një vlerësim i ngjashëm u bë nga Leonid Reshetnikov, një gjeneral-lejtnant në pension, i cili kaloi më shumë se 40 vjet duke punuar në shërbimet e inteligjencës së jashtme sovjetike dhe ruse.

Reshetnikov tha për Al Jazeera-n se mundësia e përdorimit të armëve bërthamore taktike nga Rusia në Ukrainë “është e pamundur dhe ka pak kuptim ushtarak për momentin”.

Ai pohon se një lëvizje e tillë do të ishte një largim i mprehtë nga strategjia kundër rrezikut që Rusia ka ndjekur deri më tani në Ukrainë, duke vënë në dukje se Kremlini shpalli mobilizim të pjesshëm vetëm pas shtatë muajsh.

Megjithatë, përfshirja e drejtpërdrejtë e forcave të NATO-s në konflikt mund të ndryshojë strategjinë e Moskës.

“Shtetet e Bashkuara dhe pothuajse e gjithë Evropa tashmë po marrin pjesë në këtë konflikt, duke furnizuar Ukrainën me armë, inteligjencë, instruktorë dhe vullnetarë,” thotë Reshetnikov.

“Përshkallëzimi i mëtejshëm i situatës krijon rrezikun e një lufte globale në të cilën mund të përdoren armë bërthamore”.

Përballja aktuale i kujton disave Luftën e Ftohtë, një kohë e tensioneve tepër të larta globale në të cilën Bashkimi Sovjetik dhe Uashingtoni konkurruan në një garë armatimesh për supremacinë bërthamore.

Sipas Reshetnikov, “Lufta e Ftohtë ishte e pakuptimtë në krahasim me situatën aktuale”.

“Tani shohim se të dyja palët përpiqen të bëjnë presion mbi njëra-tjetrën, duke iu afruar gradualisht mundësisë së konfliktit të drejtpërdrejtë. Nuk mendoj se do të shohim një luftë bërthamore sot apo nesër, por është e vështirë të thuhet se si do të zhvillohet përshkallëzimi i vazhdueshëm gjatë vitit të ardhshëm.”

Aftësitë bërthamore

Rusia besohet të ketë arsenalin më të madh bërthamor në botë, me afro 6000 koka luftarake, sipas vlerësimeve të Federatës së Shkencëtarëve Amerikanë.

Së bashku me Kinën, Rusia është gjithashtu një nga vendet lider në zhvillimin e raketave hipersonike, të cilat mund të udhëtojnë pesë herë më shpejt se zëri dhe të ndryshojnë trajektoren gjatë fluturimit.

Sipas doktrinës bërthamore të miratuar në vitin 2020, Rusia ka deklaruar se është e gatshme të përdorë armë bërthamore nëse merr informacion për një sulm të afërt me raketa balistike, nëse ekspozohet ndaj një sulmi që përfshin armë bërthamore ose armë të tjera të shkatërrimit në masë, ose nëse ajo përballet me një kërcënim ushtarak konvencional që rrezikon “ekzistencën e shtetit (rus)”.

Lufta në Ukrainë ka ngritur shqetësime për një përshkallëzim të mundshëm bërthamor.

Disa ditë pas dërgimit të trupave në vendin fqinj, presidenti rus Vladimir Putin urdhëroi ushtrinë që të vendoste forcat bërthamore të Rusisë në gatishmëri të lartë në përgjigje të asaj që ai i quajti “deklarata agresive” nga fuqitë e NATO-s.

Gjatë një fjalimi televiziv kombëtar të mërkurën, Putin akuzoi qeveritë perëndimore për “shantazh bërthamor”, duke thënë se ato synojnë “të dobësojnë, ndajnë dhe shkatërrojnë” Rusinë duke mbështetur ushtarakisht Ukrainën.

“Nëse integriteti territorial i vendit tonë kërcënohet, ne me siguri do të përdorim të gjitha mjetet që kemi në dispozicion për të mbrojtur Rusinë dhe popullin e saj”, tha Putin. Ky koment u interpretua si një kërcënim bërthamor i fshehtë.

“Ky nuk është një bllof,” vazhdoi Putin.

Një ditë më vonë, ish-presidenti rus Dmitry Medvedev tha se Kremlini mund të përdorë armë bërthamore për të mbrojtur territoret ukrainase që i janë aneksuar Rusisë.

Retorika nga Moska u prit me dënim nga Perëndimi.

Presidenti i SHBA Joe Biden akuzoi Putinin se “ka kërcënuar haptazi Evropën me armë bërthamore” dhe se është treguar “i pamatur”.

Biden ka kërcënuar më parë Rusinë me një përgjigje adekuate në rast se Moska përdor armë bërthamore kimike ose taktike në Ukrainë.

Ndërkohë, Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg i tha agjencisë së lajmeve Reuters se blloku i sigurisë do të “sigurohet që të mos ketë keqkuptim në Moskë për seriozitetin e përdorimit të armëve bërthamore“, duke shtuar se ai nuk kishte vërejtur ndonjë ndryshim në qëndrimin bërthamor të Rusisë.

Në një intervistë me British Guardian, Mykhailo Podolyak, një ndihmës i lartë i presidentit ukrainas Volodymyr Zelenskiy, u bëri thirrje fuqive të tjera bërthamore që të angazhohen për “sulme të shpejta hakmarrëse bërthamore” kundër Rusisë nëse Moska përpiqet të përdorë armët e saj në Ukrainë.