Festa shumë, punë pak

Brenda një viti një punëtor në sektorin publik pushon 32 ditë, së bashku me pushimin vjetor si dhe me ditët e pushimit që janë në festa zyrtare në Kosovë.

Kështu numri i festave zyrtare në Kosovë, të cilat janë edhe ditë pushimi, po konsiderohen të shumta nga përfaqësuesit e bizneseve dhe ata që merren me të drejtat e punëtorëve.

Ligji për Festat Zyrtare, ka gjithsej 11 festa dhe respektohet në tërësi nga institucionet publike, derisa shumë nga bizneset e sektorit privat e kanë ditë pune.

Sipas Ligjit, kur ditët e festave zyrtare bien ditën e shtunë dhe të diel, ditë pushimi do të jenë ditët pasuese të punës.

Madje, Kosova feston edhe 9 Majin – Ditën e Evropës, ditë kjo që është ditë pune për qytetarët e vendeve të Bashkimit Evropian.

Ministri i Administratës Publike, Mahir Jagcilar, thotë se as këtë vit nuk do të ndryshohet Ligji për Festat Zyrtare.

Sipas tij, ata presin që ky ligj të ndryshohet më 2019.

“Në të ardhmen do të propozohet ndryshimi i Ligjit dhe besojmë se do të hyjë në planifikimin ligjor për vitin e ardhshëm. Tashmë shumica e festave kanë kaluar dhe për momentin nuk është e mundur të ndryshohet dhe analizohet në afat të shkurtër”, bën të ditur ministri Jagcilar.

Ndërsa Berat Rukiqi, këshilltar në Odën Ekonomike të Kosovës, thotë se Ligji për Festa Zyrtare duhet të ndryshohet, pasi bizneset kanë produktivitet minimal dhe të hyra të papërfillshme, duke ua rrezikuar edhe likuiditetin.

“Ligji për Festat Zyrtare duhet të ndryshojë menjëherë. Në vend që muaji prill dhe maj të shfrytëzohen për punë dhe të krijohen rezultate me ndikim në të gjithë vitin, te ne këta muaj kalohen në bregdetet e vendeve të rajonit. Në anën tjetër, bizneset e vogla dhe të mesme që operojnë në Kosovë, pas muajve të vështirë të dimrit, presin rritje të produktivitetit dhe të hyrave, pikërisht në këtë periudhë. Ajo çka po i japim këtyre bizneseve, me ligjin aktual është e kundërta: produktivitet minimal dhe të hyra të papërfillshme, duke iu rrezikuar edhe likuiditetin. Kosova pretendon që ka ligje të harmonizuara me BE-në. Në fakt Kosova ka ligje që nxisin dembelinë, pasivitetin dhe moszbatimin e tyre gjithandej”, ka shkruar Rukiqi në profilin e tij në Facebook.

E drejtori ekzekutiv i Odës Ekonomike Amerikane në Kosovë (OEK), Arian Zeka, për Telegrafin ka thënë se Ligji duhet të ndryshohet dhe të reflektoje kërkesat e sektorit privat.

“Oda Ekonomike Amerikane ka kërkuar edhe reduktimin e numrit të ditëve të festave zyrtare në rastet kur ka festa të paarsyeshme, siç është rasti me Ditën e Evropës, ditë kjo e cila nuk është ditë pushimi, madje as në shtetet anëtare të Bashkimit Evropian. Ligji duhet të ndryshohet dhe të reflektojë kërkesat e sektorit privat duke pasur parasysh ngarkesën që Ligji ekzistues paraqet në punën e tyre”, thotë Zeka.

Ai ka treguar se si Odë Ekonomike Amerikane në Kosovë, në vitin 2013 kanë kërkuar ndryshimin e Ligjit për Festat Zyrtare.

“Kemi kërkuar mosbartjen e ditëve të pushimit kurdo që ato bien gjatë ditëve të fundjavës, për në ditën e ardhshme të punës. Kjo kërkesë është diskutuar dhe aprovuar në Këshillin Kombëtar të Zhvillimit Ekonomik, prandaj nuk arsyetohet mosndryshimi i tij, nga Qeveria”, tha ai.

Ndërkaq sipas kryetarit të Bashkimit të Sindikatave të Kosovës (BSPK), Avni Ajdini, festat duhet të reduktohen.

Ai për Telegrafin ka thënë se një ndër festat e cila nuk duhet të festohet është 9 maji, Dita e Evropës.

Sektori privat sipas Ajdinit, nuk i respekton festat dhe kjo paraqet shkelje të të drejtave të njeriut.

“Te sektori privat këto festa nuk respektohen, nëse ekzistojnë, do të thotë se punohet, ndërsa sektori publik i respekton dhe këtu kemi shkelje të të drejtave të njeriut”, ka thënë kryetari i BSPK-së, Avni Ajdini.

Profesori universitar, Muhamet Mustafa, ka thënë se Ligji ekzistues po ndikon negativisht në biznese dhe në ritmin e rregullt të punës në shkolla e fakultete.

“Ne si duket kemi mbetur peng të një ligji ekzistues, i cili në mënyrë ekstensive ka caktuar festat dhe ditët e pushimit, si dhe kompensimin e ditës së pushimit për shkak festës nëse ajo bie në ditët e fundjavës në një ditë të rregullt pune, të hënën ose të martën. Kjo ka rritur numrin e ditëve të pushimit, sidomos gjatë pranverës dhe ndikon negativisht në biznese dhe në ritmin e rregullt të punës në shkolla e fakultete”, vlerëson Mustafa.

Pjesë e ndryshimeve sipas tij, duhet të jetë edhe evitimi i kompensimit kur ditët e festës përputhen me ditët e fundjavës.

“Mendoj se zgjidhja është që të zvogëlohet numri i festave shtetërore në atë mënyrë që festat shtetërore i festojnë të gjithë, kurse festat fetare dhe ato të bashkësive etnike i feston vetëm komuniteti i caktuar. Pjesë e ndryshimeve duhet të jetë edhe evitimi i kompensimit kur ditët e festës përputhen me ditët e fundjavës”, ka theksuar profesori Muhamet Mustafa.

Festat zyrtare në Kosovë, të përcaktuara me ligj janë Viti i Ri, Dita e Pavarësisë së Republikës së Kosovës, Dita e Kushtetutës së Republikës së Kosovës, Dita Ndërkombëtare e Punës, Dita e Evropës, Bajrami i Madh, Bajrami i Vogël, Krishtlindjet Katolike, Krishtlindjet Ortodokse, Pashkët Katolike, si dhe Pashkët Ortodokse.

Përveç këtyre festave, në Kosovë sipas Ligjit janë të përcaktuara edhe tetë ditë tjera memoriale.

Data 28 Nëntor shënohet si Dita e Flamurit të shqiptarëve dhe 12 Qershori – Dita e Paqes, e që për të dy ditët pushohet. Kurse gjashtë festat tjera memoriale i përkasin ditës së komuniteteve të ndryshme që jetojnë në Kosovë.