SHBA-ja kritikon Kosovën për dënime të lehta për vepra terrorizmi

Departamenti Amerikan i Shtetit konsideron se Kosova ka vazhduar bashkëpunimin e saj kundër terrorizmit me Shtetet e Bashkuara dhe komunitetin ndërkombëtar si anëtare e Koalicionit Global për të mposhtur ISIS-in.

Në Raportin e fundit mbi Terrorizmin, që përfshin vitin 2021, Byroja për Antiterrorizëm e DASH-it thotë se Qeveria e Kosovës po harton një Strategji të re të kombinuar dhe Plan Veprimi për Kundër Terrorizmin (CT) dhe Kundër Ekstremizmit të Dhunshëm (CVE) për 2023-27.

“Edhe pse Zyra e Koordinatorit të CT/CVE u shfuqizua në vitin 2020, në prill qeveria emëroi Ministrin e Brendshëm Xhelal Sveçla si koordinator kombëtar të CT/CVE”, thotë DASH-i, raporton Klankosova.tv.

Më tej, në përmbledhjen e raportit për vendin tonë, DASH-i thotë se në korrik, Kosova riatdhesoi 11 shtetas – gjashtë luftëtarë të huaj terroristë meshkuj, një femër të rritur dhe katër fëmijë – nga burgjet dhe kampet e personave të zhvendosur në Siri.

Të rriturit, thotë DASH-i, akuzohen për terrorizëm.

“Ky ishte riatdhesimi i dytë i Kosovës; kishte riatdhesuar më shumë se 120 qytetarë në fund të periudhës raportuese. Kosovarë të shumtë mbeten në kampe, burgje ose janë të pagjetur në fushën e betejës në Siri. Sfidë mbetet dënimi i ulët në Kosovë për veprat e terrorizmit, ashtu si edhe riintegrimi dhe rehabilitimi i FTF-ve (luftëtarë të huaj terroristë) dhe anëtarëve të familjes”, theksoi DASH-i në hyrje të raportit për Kosovën.

Më poshtë, raporti i plotë në detaje:

Kosova

Përmbledhje: Kosova vazhdoi bashkëpunimin e saj kundër terrorizmit me Shtetet e Bashkuara dhe komunitetin ndërkombëtar si anëtare e Koalicionit Global për të mposhtur ISIS-in. Qeveria po harton një Strategji të re të kombinuar dhe Plan Veprimi për Kundër Terrorizmin (KT) dhe Kundër Ekstremizmit të Dhunshëm (CVE) për 2023-27. Edhe pse Zyra e Koordinatorit të CT/CVE u shfuqizua në vitin 2020, në prill qeveria emëroi Ministrin e Brendshëm Xhelal Sveçla si koordinator kombëtar të CT/CVE.

Në korrik, Kosova riatdhesoi 11 shtetas – gjashtë luftëtarë të huaj terroristë meshkuj, një femër të rritur dhe katër fëmijë – nga burgjet dhe kampet e personave të zhvendosur në Siri. Të rriturit akuzohen për terrorizëm. Ky ishte riatdhesimi i dytë i Kosovës; kishte riatdhesuar më shumë se 120 qytetarë në fund të periudhës raportuese. Kosovarë të shumtë mbeten në kampe, burgje ose janë të pagjetur në fushën e betejës në Siri. Sfidë mbetet dënimi i ulët në Kosovë për veprat e terrorizmit, ashtu si edhe riintegrimi dhe rehabilitimi i FTF-ve (luftëtarë të huaj terroristë) dhe anëtarëve të familjes.

Incidentet terroriste më 2021: Nuk ka pasur incidente terroriste të raportuara në vitin 2021.

Legjislacioni, Zbatimi i Ligjit dhe Siguria Kufitare: Korniza legjislative e Kosovës është adekuate për të ndjekur penalisht individët e dyshuar për kryerjen ose ndihmesën e aktiviteteve terroriste ose pjesëmarrjen në luftëra të huaja. Dënimi i lehtë, lirimi i parakohshëm ose me kusht nga burgu dhe mungesa e mbikëqyrjes së organizuar pas burgimit mbeten sfida. Kosova mbajti zotimin e saj të bërë në Shtëpinë e Bardhë në vitin 2020 për të rritur sigurinë kufitare dhe kontrollin për të ndaluar udhëtimin e terroristëve. Kosova e ka cilësuar Hizbollahun në tërësinë e saj si organizatë terroriste dhe po punon për miratimin e Ligjit për Sanksionet e Synuara Financiare.

Përmes pjesëmarrjes në programin e Departamentit të Shtetit për Asistencë kundër Terrorizmit, Policia e Kosovës (PK) është trajnuar për hetimet kundër terrorizmit dhe identifikimin dhe konfiskimin e provave digjitale dhe ka marrë grante për pajisje shoqëruese. Mentorimi i SHBA-së forcoi kapacitetet e gjyqtarëve dhe prokurorëve dhe ndihmoi në rritjen e bashkëpunimit ndërmjet PK-së dhe Shërbimit Korrektues të Kosovës (SHKK), veçanërisht Njësisë së Inteligjencës Korrektuese (NjIK). Sistemet e policisë dhe korrektimit të Kosovës kanë bërë përparime në kuptimin e kërcënimit recidivist midis ekstremistëve të dhunshëm dhe rreziqeve të “ngjitjes” ekstremiste që nga riatdhesimi i 110 shtetasve në vitin 2019 dhe 11 në korrik.

Nuk ka ndërhyrje të përshtatura në burgjet e Kosovës për të burgosurit e radikalizuar – siç janë terapia konjitive e sjelljes, mentorimi ose mjetet e dialogut të strukturuar – dhe nuk ka mjete për të vazhduar monitorimin e të dënuarve për terrorizëm pas lirimit të tyre nga burgu. Kosovës i mungojnë kapacitetet dhe burimet e dedikuara për riintegrimin afatgjatë të të kthyerve nga Siria dhe deradikalizimin e ekstremistëve vendas, dhe autoritetet varen nga programet e drejtuara nga donatorët.

Veprimet e rëndësishme të zbatimit të ligjit përfshinin si më poshtë:

Në janar Sadat Topojani u lirua me kusht. Topojani ishte një rekrutues i ISIS-it i cili kishte qenë në qendër të një hetimi të SHKK/NjIK-së për shpërndarjen e propagandës ekstremiste brenda sistemit të burgjeve të Kosovës.Në prill, Gjykata e Apelit e Kosovës liroi të gjithë të pandehurit e përfshirë në rastin “Uragani” nga akuzat e lidhura me terrorizmin, vendim përfundimtar në atë rast. Megjithatë, dënimet e të pandehurve për veprat penale për armë zjarri u konfirmuan dhe ata të gjithë mbeten të burgosur.Në prill, Gjykata Themelore e Prishtinës e dënoi Nuredin Sulejmanin me tre vjet burg për pjesëmarrje në ISIS gjatë viteve 2013-14. Asistenca me bazë në SHBA për marrjen e provave luajti një rol të rëndësishëm në sigurimin e këtij dënimi.Në shtator, Gjykata Supreme e Kosovës vërtetoi dënimin me pesë vjet e gjysmë burg për pjesëmarrjen e Visar Qukovcit në ISIS, ndërsa urdhëroi një rigjykim për akuzat për abuzim të fëmijëve. Qukovci, një FTF i riatdhesuar në vitin 2019, kishte filmuar video në të cilat i vendoste një jelek vetëvrasës djalit të tij të mitur. Gjykata Themelore e Prishtinës në qershor e kishte dënuar të pandehurin me tetë muaj burg për akuzat për keqpërdorim të fëmijëve, të cilat i ishin shtuar dënimit të mëparshëm.Në tetor, policia arrestoi pesë individë të dyshuar për planifikimin e një sulmi dhe sekuestroi një armë AK-47, municione, një raketë-hedhëse dore dhe predha, materiale shpërthyese, elektronikë dhe 71,207 dollarë në monedha të ndryshme. Ky operacion, më i madhi ndonjëherë në vend, përfitoi nga ndihma e SHBA-së.Në dhjetor, Gjykata Themelore e Prishtinës e dënoi Kreshnik Podvoricën me dy vjet e gjashtë muaj burg për nxitje për të kryer terrorizëm. Podvorica u shpall fajtor për publikimin e përmbajtjeve që lavdëronin aktet terroriste në Siri dhe nxitjen e akteve terroriste, duke përfshirë video publikimet e një akti terrorist të kryer nga vëllai i tij në Siri.
Kundërshtimi i financimit të terrorizmit: Korniza ligjore e Kosovës kundër pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit ndjek standardet ndërkombëtare. Njësia e saj e Inteligjencës Financiare është anëtare e Grupit Egmont. Një FTF i riatdhesuar në korrik u akuzua për financim terrorizmi.

Kundërshtimi i ekstremizmit të dhunshëm: Kosova ka treguar progres të kufizuar në zhvillimin e një strategjie të re gjithëpërfshirëse të CVE. Një grup pune ndërministror po harton një Strategji të re dhe Plan Veprimi për të bashkuar CT dhe CVE në një strategji të unifikuar. Sfidat përfshijnë kapacitetin dhe burimet e pamjaftueshme, një qasje të CVE të fokusuar kryesisht në siguri dhe akses të kufizuar që u është dhënë OJQ-ve për të punuar drejtpërdrejt me të kthyerit.

SHKK vazhdoi të zbatojë një program, të ndihmuar nga ekspertët amerikanë, për të përmirësuar menaxhimin e terroristëve në burg. Ky program përfshin mbledhjen, analizimin dhe ndarjen e informacionit të burgut ndërmjet vendimmarrësve të shërbimit korrektues dhe zyrtarëve të tjerë të zbatimit të ligjit dhe menaxhimin e rehabilitimit dhe riintegrimit eventual të terroristëve të dënuar. Divizioni i Parandalimit dhe Riintegrimit të Ministrisë së Brendshme, pavarësisht se kishte burime të pamjaftueshme kronike, vazhdoi programin për riintegrimin e individëve që kishin vuajtur dënimin në burg për akuzat e terrorizmit, të kthyerit nga FTF dhe anëtarët e familjeve të tyre.

Kosova vazhdon aktivitetet bashkëpunuese përmes Fondit Global për Angazhimin dhe Qëndrueshmërinë e Komunitetit, përmes të cilit Kosova po forcon rrjetin e aktorëve që punojnë në riintegrimin dhe rehabilitimin e grave dhe fëmijëve të kthyer nga zonat e konfliktit. Trembëdhjetë komuna të Kosovës janë anëtare të Rrjetit të Qyteteve të Forta.

Bashkëpunimi Ndërkombëtar dhe Rajonal: Kosova koordinon ngushtë me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut për të mbështetur ndërtimin e kapaciteteve të CT dhe bashkëpunimin rajonal.