Liga Arabe e 356 milionA� arabA�ve dhe njA� mal A�A�shtje tA� pazgjidhura tA� tyre!

(40 samite, 40 pA�rpjekje tA� dA�shtuara)

Shkruan: Dr. Mustafa Bajrami

Liga Arabe (el-Xhamiatu el-Arabije) A�shtA� liga formale e vendeve arabe tA� AfrikA�s Veriore dhe tA� Lindjes sA� Mesme. A�shtA� themeluar me datA� 22 mars tA� vitit 1945, si vazhdimA�si dhe adaptim i Protokollit tA� AleksandrisA� e vitit 1944. Ka gjithsejtA� 22 shtete anA�tare, me gjithA� SirinA� qA� ishte pA�rjashtuar nA� vitin 2011. Prej ditA�s kur A�shtA� themeluar, Liga Arabe nuk ka mund tA� zgjidhA� as edhe njA� problem tA� vetA�m tA� vendeve anA�tare.

KA�shtu, vendet arabe qA� janA� ndA�r mA� tA� pasurat nA� botA�, tA� ndara mes vete nA� mA�nyrA�n mA� tA� keqe tA� mundshme dhe tA� armiqA�suara deri nA� skajshmA�ri, me kufij tA� paqartA� dhe tA� papranueshA�m nga vetA� ato, me probleme tA� mA�dha sociale, politike, kulturore e me politika shumA� herA� anti-kombA�tare, anti-islame e anti-nacionale, ato janA� pasqyra mA� e keqe se si nuk duhet tA� bA�het politikA�. Dikur njA� shoqA�ri e konsoliduar, njA� fuqi botA�rore dhe njA� pellg dijesh qA� rrezatonte anekA�nd botA�s, shoqA�ria arabe sot A�shtA� e shthurur deri nA� atA� masA� sa A�shtA� bA�rA� shembulli mA� delikat nA� gjithA� arenA�n ndA�rkombA�tare.

***

NA� vigjilje tA� Samitit tA� LigA�s Arabe qA� po mbahet sot me datA� 15 prill 2018 nA� Damhan tA� ArabisA� Saudite, mA� poshtA� kemi skicuar historinA� e samiteve qA� janA� mbajt nA� nivel presidentA�sh, tA� ministrave tA� jashtA�m, vendet ku janA� mbajt, datat e tyre si dhe rezolutat e dala nga aty qA� asnjA�herA� nuk janA� vA�nA� nA� praktikA�:
1946, Enshas, Egjipt: Samiti i ParA� i LigA�s Arabe mbahet nA� Enshas tA� Egjiptit. Ishte thirrur nga mbreti i atA�hershA�m i Egjiptit, Faruku shqiptar (1936-1952). Marrin pjesA� 7 vendet themeluese tA� LigA�s Arabe; Egjipti, Jordania, Arabia Saudite, Jemeni, Iraku, Libani dhe Siria. Kryesorja e thA�nA� nA� atA� samit ishte se Palestina A�shtA� tokA� arabe dhe se zgjidhja e A�A�shtjes palestineze i takon arabA�ve (!)

1956, Bejrut, Liban: KA�tA� samit e kishte thirr presidenti i atA�hershA�m i Libanit, Kamil Shemun. Ndodhi kjo pA�r shkak tA� sulmit tre palA�sh, Britani, FrancA� dhe Izrael mbi Egjiptin dhe GazA�n e PalestinA�s. MorA�n pjesA� 9 vende arabe nA� nivel presidentA�sh. Rezoluta e samitit njeh tA� drejtA�n e Egjiptit pA�r tu mbrojtur me luftA� nga tri shtetet e lartpA�rmendura qA� e kishin pushtuar.

1964, Kajro, Egjipt: Ky samit ishte thirrur nga presidenti i Egjiptit, Xheal Abdu Naser. Konsiderohet samiti i parA� nga ku del njA� rezolutA� e plotfuqishme. Fjala ishte pA�r pA�lqimin gjitharab pA�r ta luftuar Izraelin qA� kishte njA� mori tokash arabe.

1965, Kazabllanka, Marok> (pa ndonjA� pA�rfundim qA� vlen tA� theksohet).

1967, Hartum, Sudan: Ky samit u mbajt pas disfatA�s sA� vendeve arabe nA� luftA� me Izraelin.

1969, Rabat, Marok> (pa rezolutA� dhe pa ndonjA� pA�rfundim qA� vlen tA� theksohet)

1970, Kajro, Egjipt: A�shtA� samiti i parA� i jashtA�zakonshA�m i LigA�s Arabe. Mblidhet pas pA�rleshjeve ushtarake mes palestinezA�ve nA� Jordani dhe forcave tA� armatosura tA� mbretA�risA� sA� JordanisA�. Ngjarje A�shtA� e njohur si a�?DitA�t e zeza tA� shtatorita�?, emA�rtim ky i masakrA�s qA� e kishin kryer forcat e armatosura jordaneze mbi civilA�t e pafajshA�m palestinezA�. Smitin e bojkotojnA�; Siria, Iraku, Algjeria dhe Maroku.

1973, Algjer, Algjeri: Samiti e thA�rrasin Siria dhe Egjipti pas disfatA�s sA� tetorit tA� vitit 1973 nga Izraeli.

1974, Rabat, Marok: (pa rezolutA� dhe pa ndonjA� pA�rfundim qA� vlen tA� theksohet).

1976, Kajro, Egjipt: (pa ndonjA� pA�rfundim qA� vlen tA� theksohet).

1978, Bagdad, Irak: Ky samit mbahet pas pA�rpjekjeve pA�r njA� paqe mes Egjiptit dhe Izraelit. NA� rezolutA�n e samitit ishte shkruar qA� tA� prishet marrA�veshja e paqes mes Egjiptit dhe Izraelit, i ishte vA�nA� embargo Egjiptit, ishin tA�rhequr zyret e LigA�s Arabe nga Kajro dhe ishte dA�buar Egjipti nga Liga Arabe.

1979, Tunis, Tunizi: (pa rezolutA� dhe pa ndonjA� pA�rfundim qA� vlen tA� theksohet)

1980, Amman, Jordani: (pa rezolutA� dhe pa ndonjA� pA�rfundim qA� vlen tA� theksohet)

1982, Fas, Maroko: A�shtA� samiti i dytA� i jashtA�zakonshA�m i LigA�s. Rezoluta e kA�tij samiti bie vendim tA� njihet Izraeli, tA� vazhdohet procesi i paqes me Izraelin dhe ishte kA�rkuar nga Izraeli tA� tA�rhiqet nga tA� gjitha vendet e pushtuara palestineze.

1985, Fes, Marok: (pa rezolutA� dhe pa ndonjA� pA�rfundim qA� vlen tA� theksohet).

1987, Amman, Jordani: (pa rezolutA� dhe pa ndonjA� pA�rfundim qA� vlen tA� theksohet).

1988, Algjer, Algjeri: (pa rezolutA� dhe pa ndonjA� pA�rfundim qA� vlen tA� theksohet).

1989, Kazabllanka: Marok (pa rezolutA� dhe pa ndonjA� pA�rfundim qA� vlen tA� theksohet).

1990, Bagdad, Irak: Ky samit ishte thirr me kA�rkesA� tA� presidentit tA� atA�hershA�m tA� Irakut, Sadam Husein. Samitin e bojkotojnA� Libani dhe Siria. Rezoluta e samitit kishte pA�rshA�ndetur bashkimin e Jemenit, kishte mbA�shtetur vazhdimin e intifadA�s palestineze dhe kishte dA�nuar vendimin e Kongresit Amerikan pA�r njohjen e Kudsit pA�r kryeqytet tA� Izraelit. Rezoluta gjithashtu i kishte njohur tA� drejtA�n Irakut tA� posedojA� gjithA� teknologjinA� e mundshme ushtarake.

1990, Kajro, Egjipt: Sy kamit vie menjA�herA� pas pushtimit tA� Irakut qA� i bA�nA� Kuvajtit. Rezoluta kishte paraparA� qA� vendet arabe tA� dA�rgojnA� forca tA� armatosura nA� Kuvajt.

1996, Kajro, Egjipt: (pa rezolutA� dhe pa ndonjA� pA�rfundim qA� vlen tA� theksohet).

2000, Kajro, Egjipt: Njihet si samiti i Mesxhidul AksasA�. A�shtA� mbledhur pasi kryeministri i atA�hershA�m i Izraelit, Ariel Sharon kishte hyrA� nA� Mesxhidul Aksa dhe kishte ofenduar me fjalimin e tij tA� gjithA� myslimanA�t e botA�s. NA� kA�tA� samit ishte vendosur themelimi i njA� buxheti nA�n emrin a�?Intifada e Kudsita�?.

2001, Amman, Jordani: (pa rezolutA� dhe pa ndonjA� pA�rfundim qA� vlen tA� theksohet)

2002, Bejrut, Liban: Ky samit ishte mbajtur si kA�rkesA� e mbretit tA� ArabisA� Saudite, Abdullah, ibn Abdul Aziz. Rezoluta njeh PalestinA�n pA�r shtet tA� pavarur brenda kufijve tA� vitit 1967, me kryeqytet Kudsi Sherifin. Gjithashtu, rezoluta kishte pA�rmbledhur A�A�shtjen e kthimit tA� palestinezA�ve qA� dA�buar nga tokat e tyre, tA�rheqjen e Izraelit nga rrafshnalta e Golanit, e si kompensim, tA� gjitha vendet arabe ta njohin Izraelin.

2003, Sharmi Shejh, Egjipt: Vjen pas ndA�rhyrjes ushtarake tA� SHBA-ve dhe aleatA�ve nA� Irak. Rezoluta bA�nA� thirrje pA�r ruajtjen territoriale tA� Irakut.

2004, Tunis, Tunizi: (pa rezolutA� dhe pa ndonjA� pA�rfundim qA� vlen tA� theksohet).

2005, Algjer, Algjeri: Ky samit obligon vendet arabe tA� ndA�rmarrin hapat e nevojshA�m qA� tA� detyrojnA� SirinA� tA� tA�rhiqet nga Libani.

2006, Hartum, Sudan: (pa rezolutA� dhe pa ndonjA� pA�rfundim qA� vlen tA� theksohet).

2007, Rijad, Arabia Saudite: (pa rezolutA� dhe pa ndonjA� pA�rfundim qA� vlen tA� theksohet).

2008, Damask, Siri: Samiti mbahet pA�r ta��i bA�rA� thirrje Emirateve tA� Bashkuara Arabe dhe Iranit qA� tA� ulen nA� bisedime pA�r tA� zgjidhur problemin e ishujve, Kutbu Sugra, Kuztbu Kubra dhe Ebu Musa.

2009, Doha, Katar: (pa rezolutA� dhe pa ndonjA� pA�rfundim qA� vlen tA� theksohet).

2010, Sirte, Libi: (pa rezolutA� dhe pa ndonjA� pA�rfundim qA� vlen tA� theksohet).

2012, Bagdad, Irak: Ky samit mbahet pas fillimit tA� revolucioneve nA�pA�r disa vende arabe qA� kishin filluar nA� vitin 2010.

2013, Doha, Katar: (pa rezolutA� dhe pa ndonjA� pA�rfundim qA� vlen tA� theksohet).

2014, Kuvajt, Kuvajt: (pa rezolutA� dhe pa ndonjA� pA�rfundim qA� vlen tA� theksohet).

2015, Sharmi Shejh, Egjipt: NA� kA�tA� samit bisedohet pA�r A�A�shtjen palestineze, krizat nA� Siri, Jemen, Libi dhe pA�r lA�vizjet ushtarake tA� Iranit nA� Lindje tA� Mesme.

2016, Nuvakshut, Mauritani: Samiti i MauritanisA� ripA�rsA�ritA� nevojA�n pA�r tu ballafaquar me sfidat qA� po kA�rcA�nojnA� sigurinA� kombA�tare tA� vendeve arabe, nevojA�n pA�r interesimin e vazhdueshA�m rreth A�A�shtjes palestineze, dhe pA�r pA�rfundimin e pushtimit tA� tokave palestineze nga ana e Izraelit. Ky samit i bA�nA� thirrje popullit tA� LibisA� tA� vazhdojnA� punA�n pA�r konsolidimin e shtetit, pA�r luftA�n kundA�r terrorizmit si dhe mbA�shtet dhe njeh pA�r tA� ligjshA�m kryetarit e Jemenit, Abdu Rabu Mensur Hadi.

2017, Deti Vdekur, Jordani: Doli me njA� rezolutA� rutinore rreth A�A�shtjes palestineze, rreth luftA�s kundA�r terrorizmit, kA�rcA�nimet iraniane dhe rreth disa A�A�shtjeve qA� kanA� tA� bA�jnA� me A�A�shtje tA� brendshme tA� vendeve arabe.

2018 (15 prill, sot), Damhan, Arabia Saudite…!